ایران

تاریخچه کشور ایران بزرگ و نقشه ایران زمین

تاریخچه کشور ایران بزرگ و نقشه ایران زمین

موزه خلیج فارس

ژئوپلتیک خلیج فارس

اسناد خلیج فارس

نقشه های خلیج فارس

برگزیده هفته

آمار سایت


بازدید روز

۱۰۲۷

بازدید دیروز

۲۹۴۰

بازدید ماه

۱۹۶۵۰

بازدید کل

۹۰۳۶۴۷۲

افراد آنلاین

۱۹۵


کشور ایران

دانلود کامل پژوهش


نویسنده : روزبه پارساپور

نام رسمی : جمهوری اسلامی ایران
موقعیت : جنوب غربی آسیا ٬ در منطقهٔ خاورمیانه ٬ شمال دریای کاسپین ٬ جنوب دریای پارس
پهناوری : 1648195 کیلومتر مربع (هجدهمین کشور بزرگ جهان)
جمعیت : 70472000 تا سال 1385 که هر سال حدود یک میلیون نفر بر آن افزوده میشود.
ذخایر اثبات شده نفت ایران در خلیج فارس : 130.7 میلیارد بشکه در سال 2003 (اطلاعات سیاسی اقتصادی 209-210)
امید به زندگی : در زنان 71 سال و در مردان 56-68 سال (www.deueation2005,yahoo.com)

مقدمه
ایران در شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان، و ترکمنستان؛ در شرق با افغانستان و پاکستان؛ و در غرب با ترکیه و عراق مرز زمینی دارد و همچنین دارای مرز دریایی در شمال با دریای خزر و در جنوب با خلیج فارس و دریای عمان است، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت و گاز در جهان هستند.اسلام دین رسمی، تشیع مذهب رسمی است ولی دین باستانی زرتشتی و مسیحی و یهودی نیز در ایران قانونی می باشد. فارسی زبان رسمی ایران است. ایران به عنوان یک سرزمین و یک ملت دارای تاریخی کهن است و یکی از تاریخی‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود که در شکل گیری پایه های فرهنگی و تمدنی جهان نقش اصلی را ایفا نموده است.ایران به واسطه قرار گرفتن در منطقهٔ میانی اوراسیا دارای موقعیتی راهبردی است. این کشور از اعضای سازمان ملل متحد، جنبش عدم تعهد، سازمان کنفرانس اسلامی، اوپک و سازمان اکو است. ایران یک قدرت منطقه‌ای در جنوب غربی آسیا است و جایگاهٔ مهمی را در اقتصاد جهانی به دلیل در اختیار داشتن صنعت نفت، صنعت پتروشیمی و گاز طبیعی برای خود بدست آورده‌است.[1]

ریشه نام ایران
واژهٔ ایران در فارسی باستان «آئیریانا» (airya) و در فارسی میانه به شکل «اِران» (erān) بوده، و برگرفته از شکل‌ قدیمی «airya nama» و به معنای «سرزمین مردمان اصیل» است.واژهٔ «آریا» در زبان‌های اوستایی، فارسی باستان و سنسکریت به ترتیب به شکل‌های «اَیریه» (airya)، «اَریه» (āriya)، «آریه» (arya) به کار رفته‌است. همچنین در زبان سنسکریت «اریه» (ariya) به معنی سَروَر و مهتر و «آریکه» (aryaka) به معنی مَردِ شایستهٔ بزرگداشت و حرمت است و آریایی به‌زبان اوستایی «ائیرین» (airyana) و به زبان پهلوی و فارسی دری «ایر» خوانده می‌شود و ایرج به زبان آریایی "airya" است. ایر در واژه به‌معنی «آزاده» و جمع آن «ایران» به‌معنی «آزادگان» است.نام ایران در لغت به معنی «سرزمین آریاییان» است و مدت‌ها پیش از اسلام نیز نام بومی آن نیز ایران، اران، یا ایرانشهر بود.[3]، البته از ۶۰۰ سال پیش از میلاد تا ۱۳۱۴ (۱۹۳۵) در عرصهٔ جهانی با نام «پرشیا» شناخته می‌شد[2] که در سال ۱۳۱۴ در شرف تأسیس لیگ ملل با درخواست رسمی رضاشاه پهلوی همان نام بومی کشور (ایران) در عرصهٔ جهانی هم مورد کاربرد قرار گرفت. نام «پرشیا» همچنان برابر نام ایران است و در زبان‌های اروپایی به دلیل سابقه تاریخی ٬ فرهنگی‌اش کاربرد دارد، اما در اخبار سیاسی بیشتر نام ایران به کار برده می‌شود.در بسیاری از کتب باستانی و تاریخی ایران این نام مشهود است:
نخستین و بهترین سرزمینی که من اهورامزدا (خداوند) بیافریدم ایران ویچ (ایران) است آنجایی که رود نیک دایتی روان است.


(نسکهای باستانی ایران فرگرد اول ٬ وندیداد 20 – 30)
فروهرهای مردان پاکدین سرزمینهای ایران را می ستاییم . فروهر های زنان پاکدین سرزمینهای ایران را می ستاییم .(بند 143 از تیر یشت)
فروهر کیومرث پاک را می ستاییم . نخستین کسی که به گفتار و آموزش اهورامزدا گوش فرا داد . از او خانواده سرزمینهای آریایی ایران و نژاد آریا بوجود آمد . رحمت و فروهر زرتشت اسپنتمان مقدس را اینک می ستاییم .(بند 87 از فروردین یشت)
نخست زرتشت نامدار در ائیران وئیچ (ایران زمین) چهار بار یتا اهو را خواند.(یسنای 9 بند 14)
انجمنی کرد اهورامزدا با ایزدان مینوی ائیران وئیچ ( ایران ).انجمنی کرد جمشید دارنده رمه خوب با بهترین مردمان در ائیران وئیچ ایران.(بند 20 -31)


هنر نزد ایرانیان است و بس ندادند شیر ژیان را به کس
همه یکدل انند و یزدان شناس به نیکی ندارند از بد هراس
سیاوش منم نه از پریزادگان از ایرانم از شهر آزادگان
که ایران بهشت است یا بوستان همی بوی مشک آید از بوستان
ندانی که ایران نشست من است جهان سر به زیر دست من است
دریغ است که ایران ویران شود کنام شیران و پلنگان شود
همه جای جنگی سواران بدی نشستن گه شهریاران بدی
چو ایران نباشد تن من مباد بر این بوم و بر زنده یک تن مباد
همه روی یکسر به جنگ آوریم جهان بر بد اندیش تنگ آوریم
ز بهر بر و بوم و پیوند خویش زن و کودک وخرد و فرزند خویش
همه سر به تن کشتن دهیم از آن به که کشور به دشمن دهیم (شاهنامه فردوسی بزرگ)


همه عالم تن است و ایران دل نیست گوینده زین قیاس خجل
چونکه ایران ٬ دل زمین باشد دل ز تن ٬ به بود یقین (حکیم نظامی گنجوی)


سرزمین ایران یکی از گهواره های تاریخ و تمدن بشری محسوب می شود که همیشه صحنه ساز دلاوری ٬ مردانگی ٬ تمدن ٬ فرهنگ و پیشرفت بوده است . اگر بر اوستا ٬ ودها ٬ تورات ٬ خداینامه ٬ تاریخ مسعودی ٬ طبری و دیگر کتب اسلامی و دینی ایرانی نگاهی بیاندازیم خواهیم دید که همگی تاریخ و تمدن را از ایران زمین آغاز کرده اند . این ایران همان فلات ایران است که آشور و بابل و سومر و اکد و پارس و پارت و ماد را شامل می شود . رابرت ویزون می نویسد که سر آغاز تمدن ایران تا پانزده هزار سال پیش باز میگردد . کرونین تمدن ایران را از تمدن کهن مصر نیز قدیمی تر می داند . پرفسور اسمیت می گوید که ایرانیان بی گمان نخستین آموزگاران جهان بوده اند و آنچه مردمان دیگر دارند از ملت ایران آموخته اند ( ایران در پس پرده تاریخ ٬ ص 13 ) . به گفته پرفسور هولدن برگ در پی بازدید از ایران و پژوهشهای ایرانشناسی خود گفت : تمدن ایران بسیار فراتر از آنچیزی است که مورخین غربی برای ما نگاشته اند . مرزهای این تمدن کل خاورمیانه و حتی بخشهای زیادی از آسیا و قسمتی از اروپا را تحت نفوذ خود داشته است . سلسله های کهن حکومتی در ایران بزرگ که در تاریخ مکتوب برای ما باقی مانده است شامل این حکومتها می شود.


دودمان‌های ایرانی در پیش از اسلام
• ایلامیان (بیش از ۳۲۰۰ سال پ. م. - ۵۳۹ پ.م.)
• ماد (آغاز قرن هشتم پ. م. - ۵۵۰ پ. م.) «نخستین پادشاهی آریایی‌ها در ایران» ؛ بنیان‌گذار دیاکو ؛ پادشاه نامدار هووخشتره
• هخامنشیان (۵۵۹ پ. م. - ۳۳۰ پ. م.) بنیان‌گذار کورش بزرگ ؛ پادشاهان نامدار داریوش بزرگ و خشایارشا
• سلوکیان (۳۳۰ پ. م. - ۱۲۹ پ. م.) بنیان‌گذار سلوکوس یکم
• اشکانیان (۲۵۶ پ. م. - ۲۲۴ م.) «استقلال ایران از سلوکیان» ؛ بنیان‌گذار اشک یکم ؛ شهریاران بزرگ مهرداد یکم و ارد یکم
• ساسانیان (۲۲۴ م. - ۶۵۲ م.) بنیان‌گذار اردشیر بابکان ؛ شهریاران بزرگ شاپور یکم، شاپور دوم و انوشیروان


دودمان‌های ایرانی پس از اسلام
• طاهریان (۲۰۶ - ۲۵۹ ه. ق.) بنیان‌گذار طاهر بن حسین ذوالیمینین
• صفاریان (۲۶۱ - ۲۸۷ ه. ق.) بنیان‌گذار یعقوب بن لیث صفاری
• سامانیان (۲۶۱ - ۳۸۹ ه. ق.) بنیان‌گذار اسماعیل سامانی
• زیاریان (۳۱۵ - ۴۶۲ ه.ق.) بنیان‌گذار مرداویج پسر زیار ؛ شهریار نامدار قابوس بن وشمگیر
• بوییان (۳۲۰ - ۴۴۰ ه.ق.) بنیان‌گذار عمادالدوله علی ؛ شهریار بزرگ عضدالدوله
• غزنویان (۳۸۸ - ۵۵۵ ه.ق.) بنیان‌گذار سلطان محمود غزنوی
• سلجوقیان (۴۲۹ - ۵۱۱ ه.ق.) بنیان‌گذار طغرل بیک ؛ شهریاران بزرگ ملکشاه و سلطان سنجر
• خوارزمشاهیان (۴۷۰ - ۶۱۷ ه.ق.) بنیان‌گذار انوشتکین غرجه ؛ شهریار نامدار سلطان محمد
• ایلخانان مغول (۶۵۴ - ۷۳۶ ه.ق.) بنیان‌گذار هلاکو خان
• تیموریان (۷۷۱ - ۹۰۳ ه.ق.) بنیان‌گذار تیمور گورکانی
• صفویان (۹۰۶ - ۱۱۳۵ ه.ق.) بنیان‌گذار شاه اسماعیل یکم ؛ شهریار بزرگ شاه عباس یکم
• افشاریان (۱۱۴۸ - ۱۲۱۰ ه.ق.) بنیان‌گذار نادرشاه افشار
• زندیان (۱۱۶۳ - ۱۲۰۹ ه.ق.) بنیان‌گذار کریمخان زند
• قاجار (۱۲۰۹ - ۱۳۴۵ ه.ق.) بنیان‌گذار آقامحمدخان ؛ شهریار نامی ناصرالدین شاه
• پهلوی (۱۳۴۵ ه.ق./ ۱۳۰۴ ه.خ. - ۱۳۵۷ ه.خ.) بنیان‌گذار رضا شاه پهلوی
• جمهوری اسلامی (۱۳۵۷ ه.خ. - تاکنون) بنیان‌گذار امام خمینی

رستنیهای ایران
در ایران رستنیهای بسیار میروید که غالب آنها بومی این سرزمین میباشند. بطور کلی بعلت تنوع اقلیم‚ توزیع گیاهان در ایران بسیار متنوع است. کویرها و بیابانهای مرکزی از جهت گیاهان از تمام نقاط دیگر آسیا فقیرتر است و از طرف دیگر کرانه دریای مازندران که باران فراوان و هوای ملایم دارد سرشار از گیاهان است. در دامنه های شمالی البرز تا ارتفاع 1800 متر درختان گردو‚بلوط‚ افرا‚ روش‚ زبان گنجشک‚ نارون‚ سرو‚ لالکی‚ شمشاد‚ و کرتوجود دارد و بهترین مناطق جنگلی ایران در این ناحیه میباشد. درخراسان و آذرآبادگان‚ لرستان‚ کردستان‚ کرمانشاهان‚ اصفهان‚کهکیلویه فارس‚ کوههای بختیاری و کرمان نیز مناطق جنگلی وجوددارد. از گیاهان دانه دار پنبه‚ بزرک‚ کنجد‚ کرچک روغن استخراج میشود. از گیاهان و بوته های وحشی صمغهای گوناگون کتیرا‚ سقز‚سریش‚ انقوزه بدست می آید. از گیاهان رنگی‚ نیل‚ روناس‚ مازو‚حنا‚ زعفران و غیره حاصل میگردد. بسیاری از گلها بومی ایران هستند: لاله‚ گل سرخ‚ علف مشک‚ جنتیانا‚ گل استکانی‚ شقایق‚شمعدانی‚ عطری‚ بنفشه‚ پامچال‚ زنبق‚ ختمی درختی‚ شمشادپیچ ویاسمن و...

حیوانات ایران
در جنگلهای البرز‚ ببر‚ پلنگ‚ خرس‚ گراز و جوجه تیغی یافت میشود. روباه‚ یوزپلنگ‚ گرگ‚ شغال‚ سنجاب و خرگوش نیز دراین جنگلها فراوان است. در کویرها و نمکزارها گورخر و در دشت ها آهو‚ در کوهها میش‚ قوچ و بز و در نواحی باطلاقی خرس یافت میشود. حشرات و خزندگان در ایران فراوان است. از جمله پرندگان اهلی‚ مرغ‚خروس‚ اردک‚ غاز‚ کبوتر و بوقلمون‚ و از جمله پرندگان وحشی اردکوحشی‚ درنا‚ بلدرچین‚ خروس کولی‚ کبوتر چاهی‚ توکا‚ سار‚ تیهو‚باقرقره‚ قرقاول‚ کبک‚ قمری‚ چکاوک‚ عقاب‚ باز‚ لک لک‚ قوش‚ قرهقوش‚ قرقی‚ کرکس‚ سبزقبا‚ هدهد‚ حورصید و اقسام گنجشک و جغد است. در رودهای کنار دریای مازندران اقسام فراوانی از ماهیها یافت میشود. مانند: ماهی آزاد‚ ماهی سفید‚ کولی‚ سوف و ماهی خاویار.صید ماهیهای گوناگون خلیج فارس در این اواخر اهمیت پیدا کردهاست.

معادن ایران
ایران به عنوان یکی از غنی ترین کشورهای جهان شناخته شده است که به همین روی متاسفانه همیشه مورد طمع قدرتهای فاسد جهان مانند انگلستان و روسیه قرار داشته است. عمده ترین منابع معدنی ایران معادن نفت و گاز است که قسمت اعظم آن از مسجدسلیمان‚ لالی‚ هفتگل‚ نفت سفید‚ آغاجاری‚گچساران‚ اهواز‚ بندرعباس‚ بینک‚ منه‚ پازنان‚ نفتشاه‚ سراجه و قم استخراج میشود . معادن زغال سنگ‚ بیشتر در نواحی گاجره‚شمشک‚ نسا‚ لولان‚ گرمابدره‚ الیکا‚ گلندرود‚ زیراب‚ سمنان‚شاهرود‚ تربتجام‚ کاشان‚ طرق‚ شمسآباد و کرمان قرار دارد.معادن آهن در اراک‚ ملایر‚ کرمان‚ یزد‚ اصفهان‚ کاشان‚ دامغان‚سمنان‚ خراسان‚ اطراف تهران‚ آذربایجان‚ گیلان‚ زنجان‚ خراسان وجزایر خلیج فارس می باشد. معادن مس در انارک‚ آذربایجان‚اردستان‚ شاهرود‚ زنجان‚ کرمان و معادن منگنز دررباط کریم‚ نائین‚ اردستان‚ اشتهارد‚ و کرومیت در عباس آباد‚شاهرود‚ سبزوار‚ فریمان‚ رباط سفید‚ کرمان و فارس. و طلا در موته و کردستان موجود است .گوگرد در سمنان و نواحی خلیج فارس. و فیروزه در خراسان که فیروزه نیشابور از قدیم مشهور بوده است. و همچنین معادن سنگ مرمر در یزد‚ و گائولن در حوالی دماوند‚ نطنز‚ مرفه‚ ساوه‚ آباده‚علی آباد قم‚ و خاک سرخ در جزیره هرمز‚ گناباد‚ بجستان‚ رطون‚نهاوند. و سنگهای ساختمانی‚ گرانیت‚ بازالت و گچ و آهک در غالب نقاط ایران وجود دارد.

مردم و زبان ایران
نژاد آریایی است که برخی معتقد هستند که ایران زادگاه آریاییان است و آنان به این سرزمین مهاجرت نکرده اند و برخی دیگر معتقدند که در حدود اواسط هزاره دوم قبل از میلاد به ایران وارد شدند و در طی تاریخ با اقوام مختلف عرب و ترک و غیره درآمیخت و نژاد ایرانی به معنی اخص از اعقاب این آریائیها محسوب میشود. زبان رسمی ایران فارسی است که نه فقط در ایران بلکه از کوههای زاگرس تا پامیر وسیردریا گسترش دارد و بالغ بر دویست میلیون ایرانی نژاد را پوشش میدهد. از دلایل اینکه زبان پارسی زبان رسمی ایران است میتوان به این نکات اشاره نمود : به دلیل قدمت بیش از 2500 ساله اش که در کتیبه های تخت جمشید نیز آمده است ٬ مشترک بودن بین همه اقوام ایرانی مانند کرد و لر و بلوچ و آذری و پشتون و تاجیک و ارمنی ٬ غنای ادبیات و گستره جهانی آن که بزرگانی همچون حافظ ٬ سعدی ٬ مولانا ٬ نظامی ٬ رودکی ٬ فردوسی ٬ خیام ٬ عطار ٬ صائب و . . . را در خود جای داده اهمیت فراوانی دارد ٬ شاهنامه گنجینه جهانی است که ابر مرد تاریخ ایران فردوسی بزرگ آن را گردآوری نمود و برای همیشه این زبان را زنده نگه داشت از دلایل این امر است . گویش ها و زبانهای ارزشمند دیگری نیز که همگی از ریشه پهلوی ایران باستان است نیز در ایران موجود است که نیازمند پروش و آموزش آن در میان نسل آینده است ماننده کردی – تالشی – لری – آذری پهلوی و . . .

هنر و معماری ایران
ریشه های هنر ایران را باید در ادوار پیش از تاریخ این کشور جستجو کرد. از اواسط قرن 19 م. دانشوران و هنرشناسانی در باز یافتن و طبقه بندی این ریشه ها پرداخته اند و هنوز دانشوران وهنرشناسانی به این کار سرگرمند. از آغاز تاریخ ایران بر اثر مهاجرت اقوام متعدد و فتوحات جهانگشایان ایرانی و فرمانروائی متناوب بیگانگان شیوه های گوناگون هنری وارد این سرزمین شده است. این شیوهها همواره با سنتهای دیرین بومی درآمیخته اما تا پایان عهد صفویه 1135 ه . ق. هیچگاه از اصالت آنها نکاسته است. بعکس هنرهای حاضر ایران از این پیوندها نیرو گرفته و بی آنکه خصیصه خود را ببازد گسترش و تکامل پذیرفته است. در عصر شاهان هخامنشی 550 تا 330 ق. م. بابلیان‚ لیدیائیان‚ مصریان و اقوام دیگری که به زیر فرمان کوروش بزرگ درآمده بودند و جانشینان وی بودند در ایجاد فرهنگ هنری که بر پایه بزرگداشت شاهان استوار بود ایرانیان را یاری کردند. با آنکه تاثیر سبک های معماری یونان و مصر و آشور در آثارتخت جمشید آسان به چشم میخورد اما این مکان جهانی با الهام از آنان و طراحی کاملا ایرانی با شکوه هرچه تمام تر و با اصالت آریایی پایتخت امپراتوری 30 کشور جهان شد .
ستونهای باشکوه دوهزار و پانصد ساله پارسه (تخت جمشید) از ستونهای یونانی نازک ترند و شیارهای روی آنها باریکتر و بهم نزدیکتر‚ پایه های بلند و اغلب ناقوسی شکل دارند.سرستونها هر یک بشکل نیم تنه دو نره گاو است که پشت به پشت هم داده اند و گلهای دوازدهپر ساده ای حاشیه وار آنها را زینت بخشیده است. پیکرههای سنگی کاخها گویا و ساده اند و در تراشیدن آنهاواقع پردازی و اندیشه های حماسی با ظرافت و نظمی شگفت بهم تلفیق شده اند. از این قبیل اند نقشهای برجسته خراجگزاران و سربازان و جانوران و گیاهان که در کنار پلکانهای تالار بزرگ کاخ خشایارشاه بر دیوار حجاری شده اند.


اشیاء و پیکرههای کوچک فلزی بویژه زیورهای طلا و نقره که از خاک برون آمده نشانه رونق هنر فلزکاری در اعصار قدیم ایران زمین است. پس ازحمله اسکندر گجستک تا پنج قرن آثاری پدید آمد که معدودی از آنها بجا مانده و تاثیر شدید هنرهای ولایتی یونان و مایه های رومی در آنها نمودار است. در عهد ساسانیان226 - 640 م. هنرهای بومی دوباره جان گرفت. بقایای کاخهای تیسفون و فیروز آباد نمودار بناهای عظیمی است که از آجر و سنگ ساخته شده بوده و گچبریهای سنگین تالارهای آنها را زینت میداده است. ساختن گنبدهای عظیم بر اطاقهای مربع تاآن زمان ممکن نبود. معماران عهد ایران ساسانی با ابداع طرق جدید از قبیل طاقهای ضربی این مشکل را حل کردند و تحول مهمی در کارمعماری جهان پدید آوردند. در نقشهای برجستهای که پیکرتراشان این عهد
بر صخره های نقش رستم و طاق بستان بجا گذاشته اند شیوه مستقل بچشم میخورد. در این عهد برجسته کاری بر ظروف طلا و نقره رواج یافت‚ صحنه های شکار‚ تصاویر جانوران و نیز نقش سیمرغ بر ظروف عهد ساسانی فراوان بود. نقشهائی از این قبیل بر پارچه های لطیف ابریشمین نیز می نهادند. پس از حمله اعراب هنر و فرهنگ ایران بتدریج اصالت ایرانی خود را از دست داد ولی با هنر و فرهنگ کشورهای اسلامی در آمیخت و به شکل تازه ای جلوه گر شد. به عبارتی هنر اسلامی را ایرانیان با پشتوانه کهن معماری و فرهنگ غنی خود زنده و جهانی کردند .

ادامه در دانلود...