بررسی پیشینه تاریخی امارات متحده عربی
سجاد رحیمی نژاد

دانلود کامل پژوهش

مقدمه
بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی خلیج فارس و کشور های همجوار آن از پیچیدگی و دشواری خاصی برخوردار است،زیرا این آبراه کم عمق در مرکز خاورمیانه قرار گرفته که در طی تاریخ سابقه و اهمیت بسیاری داشته و به نوبه خود کانون حوادث و رویدادهای تاریخ بشری از دیرباز تا کنون بوده است .امارات متحده نام کشوری عربی در حوزه خلیج فارس است که در جنوب غربی قاره آسیا و در شرق شبه جزیره عربستان و در بخش جنوبی خلیج فارس واقع شده است. با توجه به موقعیت استراتژیک امارات در خلیج فارس ودارا بودن بندر های تجاری بزرگ مانند ابوظبی و دبی و برخورداری از منابع نفتی عظیم ، مطالعه و بررسی پیشینه تاریخی این کشور حائز اهمیت است.

در این پژوهش تحولات سیاسی، اجتماعی ،اقتصادی ، فرهنگی وپیشینه تاریخی این سرزمین در چهار فصل مختلف مورد بررسی قرار میگیرد.موقعیت و شرایط جغرافیایی نقش مهم و تعیین کننده ای در شکل دادن تجارت ، اقتصاد و اوضاع سیاسی در شبه جزیره مسندم داشته است از این رو در بخش اول مقاله به موقعیت جغرافیایی و مشخصات طبیعی این سرزمین و همچنین به بررسی تحولات سیاسی آن در دوران باستان و اقدامات داریوش اول هخامنشی در ایجاد پایگاه های نظامی در شبه جزیره مسندم و همچنین سیاست سرکوبی اعراب منطقه توسط شاپور دوم ساسانی پرداخته می شود. براساس منابع موجود نخستین نشانه های توجه مسلما نان به این منطقه مربوط به سال هشتم هجری است. از این رو در بخش دوم به چگونگی ورود مسلمانان به این سرزمین و فتح آن توسط آنان و در ادامه به تحولات سیاسی منطقه در دوران خلفای اسلامی پرداخته می شود.در فصل سوم به تاریخچه مهاجرت قواسم در دو سوی خلیج فارس و سیاست های انگلستان در قبال قواسم و تشکیل امارات متصالحه، چگونگی تشکیل امارات متحده عربی و تقصیمات سیاسی امارات مورد بررسی قرار میگیرد.

این تحقیق به دنبال یافتن پاسخ این سوال است که تشکیل امارات متحده عربی در راستای چه سیاستی بوده است؟ فرضیه تحقیق حاضر بر این است که تشکیل این کشور درراستای پیامدهای جنگ جهانی دوم و تضعیف قدرت انگلستان در خلیج فارس بوده است. روش مورد استفاده در این مقاله روش توصیفی تحلیلی و شیوه اجرای آن کتابخانه ای بوده ودر انجام آن سعی شده از جدید ترین اسناد مربوط به حوزه تحقیق استفاده شود.

1. جغرافیایی تاریخی شبه جزیره مسندم
شبه جزیره مسندم،نزدیک ترین ودر عین حال ناشناخته ترین سرزمین عربی همسایه ایران در آن سوی خلیج فارس است.شمالی ترین نقطه مسندم از جنوبی ترین پاره سرزمین ایران در تنگه هرمز (جزیره لارک)تنها 39 کیلو متر فاصله داردودست کم نیمی از مردم مسندم از اصل ایرانی هستند.

این شبه جزیره از طرف جنوب بخاک عربستان سعودی محدود شده و از شرق با دریای عمان رابطه دارد وحدود پنجاه و یک هزار و پانصد کیلو متر مربع وسعت دارد. سواحل شرق این سرزمین که با دریای عمان مجاور است به سواحل الباطنه شهرت داردو فجیره درآن حدود واقع است.سرزمین مسندم مانند دیگر نقاط جزیرةالعرب عبارت است ا یک منطقه نسبتاً مسطح وکویری است و همگی ایالات آن با دریا مجاور داشته،حدود640 کیلو متراز خور العدید در نزدیکی قطر تا مرز امیر نشین عمان و مسقط با خلیج فارس خط ساحلی دارند و سواحل این ایالات از یک خط مضرس شنی متشکل از خورها و شبه جزایر سنگی ،مرجانی و شنی تشکیل میشود.تضاریس ساحل و عمق کم آب خلیج در نزدیکی ساحل و وجود جزایر متعدد تأثیر بسیار عمیقی در زندگی این مردم وابستگی زیادی به منابع دریایی از قبیل ماهی و میگو و مروارید و غیره دارد. واقع بودن امارات متصالحه بین 24/5درجه و26/5 درجه عرض شمالی و مجاورت آنها با دریا از دو طرف نشانه نزدیکی این ناحیه به منطقه استوا و نشان دهنده کیفیت آب و هوای این سرزمین و درجه حرارت و میزان رطوبت هوای آن می باشد. ساختمان زمین شناسی این سرزمین از دوران اول زمین شناسی (کامبرین)است و از لایه های سخت به وجود آمده است و از دید جغرافیایی به چهار منطقه مشخص تقصیم می شود:

1.صحرای ماسه ای:نزدیک به کرانه باختری در نزدیک خلیج فارس که از شن و ماسه است.
2.ریگزار های مرکزی
3.ناحیه کوهستانی: شامل کوهای فرسوده و کوهپایه های خاوری مسندم که بلند ترین قلعه آن ،در بخش شمال عمان و مسقط حدود 2499 متر بلندی دارد و ناحیه جنوبی شبه جزیره ،بلندای آن گاه تا هزار متر کاهش می یابد.4. ناحیه کرانه شرقی :که دشت های کرانه خاوری شبه جزیره مسندم است.

مسندم در یک نوار بیابانی گرم و خشک است که از افریقا تا آسیا ادامه دارد وصحرای افریقا، عربستان، ایران، ترکمنستان و صحرای تار هندوستان را در برمی گیرد.مسندم به علت همجواری با دریای مکران و خلیج فارس زیر تأثیر بادهای مرطوب دریایی است.در تابستان همانند دیگر کرانه های دریتی پارس ،گرما رطوبت و هوای این منطقه را ،حتی برای اعراب محلی غیر قابل تحمل می سازد، اما بخشهای گرم وخشک نواحی جنوبی از آب و هوای بهتری بر خوردار هستندو بخش شرقی همجوار با اقیانوس هند و دریای مکران به سبب وجود کوهها دارای رطوبت و حرارت زیاد تری است.

این شبه جزیرة هشت واحد سیاسی بزرگ و کوچک را در بر میگیرد،مسندم بخشهای شمالی سلطان نشین عمان و بخشهای خاوری شیخ نشین ابوظبی را شامل است.در حالیکه تمام شیخ نشین های شارجه،دبی،راًس الخیمه،ام القوین،و فجیره را درون آن قرار دارد.برخی از این شیخ نشین ها در شمار کوچکترین واحد سیاسی در جهانند در تمامی منطقه آب شیرین نایاب است فقط در بعضی ازنقاط چاهای نسبتاً کوچک شیرین می توان حفر کرد و در دامنه کوهستان ها نیز روی هم رفته آب سهل الحصول تر است،به سبب عدم وجود آب ،کشاورزی نیز در این مناطق ابداً وجود ندارد وبه جز در شهر ابو ظبی یا واحه بریمی و مناطق راس الخیمه و شرق دوبی در سایر مناطق نیز نخلستان و جود ندارد. در هر دو سوی کوهستان هایی که در مشرق و شمال شرقی منطقه متصالحه قرار گرفتند جویبارهای کوچک و چشمه سارهای کم آب و چاه های متعددی دیده می شوند که امکان کشاورزی آن مناطق را زیاد کرده و مخصوصاً دره هایی که این کوهستانها را قطع می کنند و یا در آنان نفوذ می نمایند مرطوب و حاصلخیز بوده علاوه بر نخلستان در آنها انواع مرکبات مخصوصا لیمو ترش و لیمو شیرین ،موز،انبه،تنباکو،بدست می آید.

سواحل این کشور در خلیج فارس عمدتا پیچ در پیچ و دارای خلیج های کوچک است ضمنا سواحل کم عمق بعضا مردابی دارای صخره های زیرآبی،جزایر وجزیره نماهای مرجانی می باشد، با توجه به این شرایط ویژه، در دوران فعالیت دزدان دریایی بومی در خلیج فارس،این سواحل به ویژه رأس الخیمه به عنوان محل اسکان و پناهگاه مطمئن آنان مورد استفاده قرار می گیرد؛ بنابراین نیروهای ایرانی یا انگلیسی که در تعقیب و مبارزه با دزدان دریایی منطقه بودند،به علت ناآشنایی با شرایط جغرافیای محلی قادر به مبارزه و قلع وقمع نهایی آنان نمی شدند،بدین ترتیب دزدان دریایی توانستند دها سال به فعالیت های خود ادامه دهند، و بنابراین در متون تاریخی مربوط ،این سواحل به «ساحل دزدان دریایی» معروف شدند.

جمعیت امارات متحده بر اساس آمار سال2010 تعداد 4 میلیون700 هزار نفر است که 24 درصد آنان را ساکنان بومی و 76درصد را خارجیها تشکیل میدهند ،حدود 45درصد جمعیت امارات در شیخ نشین ابو ظبی ساکن هستند و کمترین آنها با حدود2 درصد ام القوین زندگی می کنند.بیشترین تراکم منطقه ای جمعیت به شیخ نشین عجمان وکمترین آن به شیخ نشین ابوظبی تلعق دارد،80 در صد از نیروی کار کشور را خارجی ها و تنها 20 درصد را افراد بومی تشکیل میدهند.

2. پیشینه تاریخی سرزمین مسندم
2-1 سرزمین مسندم در دوران باستان
سرزمین مسندم تا پیش از اسلام جزئی از نواحی زیر نفوذ ایران به شمار میرفت . این سرزمین در دوره باستان مورد توجه وصاحب اهمیت بوده است،تا آنجائیکه داریوش بزرگ در2500 سال پیش از این سرزمین مزبور را که محل سکونت اقوام سیاه پوست افریقایی بود تحت سلطه و اقتدار خود در آوردودر نقاط مختلف آن با ایجاد به ایجاد پایگاهای نظامی اقدام نمود،سرزمین مسندم در تمام دوران اقتدار حکومت هخامنشی تحت نفوذ شاهنشاهی ایران بودوبعد از استیلای اسکندر یک چند در حیطه فرمانروایی وی در آمد .در دوران پادشاهی سلسله اشکانی که گاه بیگاه میان آنان و رومیان زد خوردی بر پا میشد ،سرزمین مسندم گاهی تحت نفوذ ایران وگاهی به تصرف روم در می آمدو این وضع تا عصر ساسانی ادامه داشت وساسانیان توانستند به زودی دامنه نفوذ و اقتدار خود را تا سواحل جنوبی خلیج فارس و قسمتهای جنوب شرقی و شبه جزیر عربستان تا حدود یمن وسعت دهند.

ادامه در دانلود...