مرز دریایی ایران – عمان

ایران وسلطنت عمان مرزهای مشترك فلات قاره ای خود را درتنگه هرمز مشخص و تعیین كرده اند.این موافقتنامه نیز – كه در 15جولای 1974 امضا شد ودر ژانویه 1975به اجرا درآمد تصریح می داد محدوده استخراج نفت خط مرزی 410 پا است.(32) آبهای سرزمینی 12مایلی دو كشور درتنگه هرمز،درمحدوده ای به طول 15 مایل با هم تداخل پیدا می كنند.در این محدوده، خط منصف،مرز آبهای ساحلی وفلات قاره دو طرف را مشخص می كند.

تصویر6-4 مرزهای فلات قاره ای ایران – عمان وخطوط كشتیرانی درتنگه هرمز

معاهده مرزی ایران – عمان كه درجولای 1974 به امضا رسید مرزهای فلات قاره ای دو كشور را براساس نقشه تفصیلی شماره 2888،سال 1962 نیروی دریایی انگلستان تعریف می كند.همزمان با این عهدنامه،موافقتنامه دیگری نیز بین دودولت منعقد شد كه به طرفین اجازه می دهد برای پاسداری از امنیت تنگه هرمز در داخل آبهای سرزمینی خود اقدام به گشت زنی كنند.(33)

سواحل ایران وعمان درتنگه هرمز روبروی یكدیگر است.ساحل مسندم درشمال عمان،كه جزئی ازخم تنگه را تشكیل می دهد،دارای جزایرمتعددی درنزدیكی ساحل است.خط ساحلی ایران نیز با مرزهای جزیره ای مشخص شده.موتفقتنامه 1974 هیچ شیوه ای به جزمحاسبه روشن خط مرزی براساس فاصله مساوی ازخطوط ساحلی جزایر دوكشوررا،برای تعیین مرز مسخص نمی كند.ماده (1) موافقتنامه نقاط گردش واتصال را به شیوه زیر تعریف می كند (تعداد كل این نقاط 22 است) :

خط تقسیم كننده فلات قاره كه میان سرزمین ایران از یك سو وسرزمین عمان از سوی دیگر قرار دارد،از خطوط ژئودسیك میان نقاط ذیل كه ترتیب آنها ازاین به بعد به شرح زیر مشخص می گردد تشكیل خواهد شد :

نقطه (1) شرقی ترین نقطه،وبر روی خط ژئودسیك ترسیم شده میان نقاط (0) به مختصات ً45 َ14 ْ26 شمالی و ً15 َ42 ْ55 شرقی،ونقطه (2) به مختصات ً35 َ16 ْ26 شمالی و ً45 َ47 ْ55 شرقی واقع شده است وخط مرزی دریایی جانبی ان،میان عمان ورأس الخیمه است

شمالی شرقی
نقطه (2) ً35 َ16 ْ26 ً45 َ47 ْ55
نقطه (3) ً50 َ28 ْ26 ً15َ َ52 ْ55
نقطه (4) ً40 َ28 ْ26 ً45 َ06 ْ56
نقطه (5) ً05 َ31 ْ26 ً35 َ 08 ْ56
نقطه (6) 50ً َ32 ْ26 ً25 ْ56
نقطه (7) ً25 َ35 ْ26 ً30 َ14 ْ56
نقطه (8) ً35 َ35 ْ26 ً30 َ18 ْ56
نقطه (9) ً00 َ37 ْ26 تقاطع غربی 12 مایلی لارك ً30 َ18 ْ56
نقطه (10) ً15 َ42 ْ26 تقاطع شرقی 12مایلی لارك ً00 َ41 ْ56
نقطه (11) ً15 َ44 ْ26 ً00 َ41 ْ56
نقطه (12) ً35 َ41 ْ26 ً00 َ 44 ْ56
نقطه (13) ً40 َ39 ْ26 ً15 َ45 ْ56
نقطه (14) ً15 َ35 ْ26 ً45َ َ47 ْ56
نقطه (15) ً15 َ25 ْ26 ً30 َ47 ْ56
نقطه (17) ً30 َ16 ْ26 ً50 َ47 ْ56
نقطه (18) ً35 َ11 ْ26 ً00 َ48 ْ56
نقطه (19) ً05 َ03 ْ26 ً15 َ50 ْ56
نقطه (20) ً05 َ58 ْ25 ً50 َ49 ْ56
نقطه (21) َ20 َ45 ْ25 ً30 َ51 ْ56

نقطه (22) جنوبی ترین نقطه ای است كه درمحل تلاقی خط مرزی ژئودسیك ترسیم شده ازنقطه (21) (با مختصات فوق) می باشد ودر زاویه سمتی َ00 َ00 ْ190 واقع شده كه این زاویه،زاویه جانبی مرز دریایی میان عمان وشارجه است.(34) طول این مرز تقریباً 8/124 مایل دریایی ودارای 20 نقطه گردش است.تعیین نقاط اتصال هم درخلیج فارس وهم درخلیج عمان،موكول به نتیجه مذاكرات عمان با امارات متحده عربی درخصوص مرزهای مشترك فلات قاره ای فی مابین در دوطرف می باشد.این مرز درتنگه هرمز لزوما ً یك خط منصف است به جز درمنطقه ای كه درآن خط مرزی منحنیهایی هستند كه در فاصله 12 مایل دریایی ازجزیره ایرانی لارك فاصله دارد.

همچنین قانون موافقتنامه تحدید حدود مرز دریایی جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان در دریای عمان با تصویب در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی مورخ 22 دی ماه 1394 و با تصویب شورای نگهبان در تاریخ 12 خرداد 1395 تایید نهایی شده است که شامل یک مقدمه و 9 ماده به شرح زیر می باشد:

دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت سلطنت عمان که از این پس طرفها خوانده می شوند. نظر به تمایل جهت ارتقای روابط دوجانبه و تقویت روابط حسن همجواری موجود ميان طرفها و با تمایل به تعيين عادلانه، منصفانه و دقيق خط مرز دریایی بين مناطق دریایی مربوط خود در دریای عمان که هر یک از طرفهاحقوق حاکمه و صلاحيت را مطابق با حقوق بين الملل اعمال مينماید،طرفها در خصوص موارد زیر به توافق دست یافتند:

ماده ١

1- خط مرز دریایی بين طرفها در دریای عمان ، خط اقصری (ژئودتيکی) است که مجموعه ای از نقاط ثابتی را که مختصات جغرافيایی آنها به شرح زیر مشخص شده است ، به هم وصل مينماید:

2- مرز دریایی بين طرفها در دریای عمان، مرز دریایی واحدی است که حدود فلات قاره ها و مناطق انحصاری اقتصادی آنها را که توسط طرفها طبق بند(1) این ماده مشخص شده است، تعيين ميکند.

3- طرفها توافق نموده اند که جهت خط مرز دریایی تعيين شده در بند (1)  این ماده بعد از نقطه ۵۵ ، یک خط اقصر (ژئودتيک) مستقيم با زاویه سمتی (آزیموتی) ٣١٣ درجه را دنبال ميکند. خط اقصر (ژئودتيک) مستقيم مذکور به عنوان ادامه خط مرز دریایی تعيين شده در بند (1) این ماده محسوب خواهد شد.

ماده ٢

1- مختصات جغرافيایی نقاط مذکور در ماده (1) این موافقتنامه، در سامانه خط اقصر (ژئودتيک) جهانی ١٩٨۴ (دبليوجياِس ٨۴) بيان شده است.

2- خط مرز دریایی تعيين شده در ماده (١) این موافقتنامه بر روی نقشه ای که به این موافقتنامه ضميمه مي باشد، نمایش داده شده است. نقشه مذکور در دو نسخه اصلی تهيه و توسط طرفها امضاء گردید و هر کدام، یک نسخه از آن را در اختيار خواهد داشت.

3- در صورت بروز هرگونه تفاوت یا عدم تطابق بين مختصات جغرافيایی نقاط اشاره شده در بند(1) ماده (1) این موافقتنامه و خط مرز دریایی ترسيم شده بر روی نقشه پيوست این موافقتنامه، مختصات جغرافيایی نقاط اشاره شده در بند (1) ماده (1)  این موافقتنامه ملاک ميباشد.

ماده ٣ طرف ها، بدون خدشه به خط مرز دریایی تعيينشده در ماده (1) این موافقتنامه، حق یکدیگر را برای اعمال حقوق حاکمه و صلاحيت بر مناطق دریایی متعلق به خود برای اهداف اکتشافی، بهره برداری، حفاظت و مدیریت منابع طبيعی زنده و غير زنده به رسميت ميشناسند.

ماده ۴

1- هر طرف ميتواند نسبت به هرگونه فعاليت نقشه برداری، حفر چاههای اکتشافی یا ارزیابی منبع نفت و گاز یا هر منبع طبيعی دیگر در یک محدوده دویست و پنجاه متری از هر طرف خط مرز دریایی تعيين شده در ماده(1) این موافقتنامه اقدام نماید، مشروط بر اینکه حداقل 1 ماه قبل از تاریخ شروع چنين فعاليتهایی، طرف دیگر را از مجاری دیپلماتيک آگاه نماید.

2- طرفها توافق دارند که چاههای اکتشافی حفر شده در محدوده دویست و پنجاه متری فوق الذکر از هر طرف خط مرز دریایی تعيين شده در ماده (1) این موافقتنامه، تنها برای اهداف اکتشافی است و هيچ چاه اکتشافی در فاصله 125متری

از خط مرز دریایی تعيين شده در ماده (1) این موافقتنامه، بدون توافق دوجانبه طرفها،  نباید توسط یکی از طرفها برای اهداف دیگری مورد استفاده قرار گيرد.

ماده ۵  هرگاه یک ساختار u1606 نفتی زمين شناسی یا ميدان نفتی واحد یا هر ساختار زمينشناسی واحد یا ميدانی از هر منبع معدنی دیگر، از خط مرز دریایی تعيين شده در ماده (1) این موافقتنامه عبور نماید و بخشی از آن ساختار یا ميدان که در یک طرف خط مرز دریایی قرار دارد، کاملاً یا بخشی از آن از طریق حفاری انحرافی از سمت دیگر خط مرز دریایی قابل بهره برداری باشد، مقررات زیر اعمال خواهد شد:

1- در هيچ یک از دو طرف خط مرز دریایی تعيين شده در ماده (1) این موافقتنامه، هيچ چاهی که بخش بهره ده یا تزریقی آن در فاصله کمتر از 125 متر از خط مرز دریایی مذکور باشد، بدون توافق دوجانبه طرفها، حفر نخواهد شد.

2- بهره برداری از منابع مذکور باید از طریق توافق دوجانبه طرفها به عمل آید. این منابع باید طبق حقوق بين الملل و اصول عدالت و انصاف بين طرفها تقسيم گردد.

3- محدوده 125 متری مذکور که بر قلمرو این ماده حاکم است، در مورد دو طرف خط مرز دریایی تعيين شده در ماده (1) این موافقتنامه اعمال خواهد شد.

ماده ۶  طرفها، بدون خدشه به خط مرز دریایی تعيين شده در ماده (1) این موافقتنامه، در صورت ضرورت ميتوانند کارگروه های مشترکی را برای نظام مند نمودن همه ابعاد مرتبط با این موافقتنامه ایجاد نمایند.

ماده ٧ طرفها، بدون خدشه به خط مرز دریایی تعيين شده در ماده (1) این موافقتنامه، باید هرگونه اختلاف ناشی از اجراء یا تفسير این موافقتنامه را از طریق شيوه های مسالمت آميز حل و فصل نمایند.

ماده ٨  این موافقتنامه باید طبق رویه های قانون اساسی و حقوقی مربوط طرفها تصویب شود و از تاریخ تبادل اسناد تصویب لازم الاجراء خواهد شد.

ماده ٩ این موافقتنامه و نقشه ضميمه، باید طبق ماده(102) منشور ملل متحد به ثبت برسد.

این موافقتنامه در شهر مسقط در تاریخ ۵ خرداد ١٣٩۴ هجری شمسی برابر با ٧ شعبان ١۴٣۶ هجری قمری و ٢۶ می ٢٠١۵ ميلادی در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، عربی و انگليسی تنظيم شد که همه نسخه های آن دارای اعتبار یکسان ميباشند. در صورت بروز هرگونه اختلاف در تفسير متون، متن انگليسی ملاک خواهد بود.

دانلود اصل سند