جاذبه های دینی استان خوزستان

دانيال يکی از پيامبران بزرگ بنی اسرائيل در سده هفتم پيش از ميلاد است. در سال 655 پيش از ميلاد وی را به دربار " نبوکد نصر " پادشاه بابل به اسارت بردند. وی به همراه گروهی از يهوديان به ايران مهاجرت کرد و در شوش سکونت گزيد و در همان شهر در گذشت. آرامگاه دانيال نبی در ساحل خاوری رودخانه شائور و روبه روی کاخ آپادانا بنا شده است. بنای آرامگاه دارای دو حياط است که دورتا دور آن، ايوان ها و حجره هايی ساخته اند. بر روی بنا گنبدی مخروطی شکل با فرم پله ای ساخته شده که از معماری بومی منطقه الهام گرفته است. آرامگاه پيامبر بنی اسرائيل پی های بنا قديمی و قطورند. در تزئينات بنا از کاشی کاری هم بهره گرفته شده است. معنای واژه دانيال در زبان عبری " خدا بر من حاکم است " می باشد. جای گرفتن آرامگاه پيامبر بنی اسرائيل در اين منطقه در کشف موقعيت تاريخی منطقه شوش بی تاثير نبوده است زيرا نخستين بار در قرن دوازدهم ميلادی کليميانی که برای بررسی وضعيت کليميان در ايران به سر می بردند، به يادگارهای اين شهر توجه کردند و زمينه را برای انجام کاوش های باستان شناسی در اين منطقه تاريخ ساز فراهم کردند. از منطقه شوش در کتاب تورات به نام شوشان ياد شده است و دانيال نيز شهر قديم شوش را با نشانه های کتاب مقدس خود شناسايی کرده است.

آرامگاه دانيال نبی در شهر شوش و در نزديکی کاخ هخامنشيان به يادگار مانده است. شوش به داشتن منسوجات ابریشمی خام، ترنج، انارونیشکر معروف بوده‌است. آرامگاه دانیال نبی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم پیامبر خدا در شهر شوش واقع گردیده‌است. شوش در دوره اسلامی نیز مدتها از شهرهای پرجمعیت وپررونق بود، هنگامی که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شد شوش کم کم اهمیت خود را از دست داد.در طبقات پایین تر این شهر آثاری بدست آمده که باستان شناسان آنها را مربوط به ۸ هزار سال پیش می‌دانند. بنای آرامگاه دانیال نبی که در ساحل شرقی رودخانه شاوور و روبروی تپه ارگ قرار دارد، شامل دو حیاط است. بر روی گنبد مخروطی – پله‌ای قرار دارد که نوع رایج گنبدهای منطقه‌است.

برگرفته از كتاب صد جلوه از ميراث ايران -ناشر:نشر قلمرو آفتاب-گروه نشر ايران -چاپ يكم - تابستان 1386

یادمانهای دفاع مقدس در خوزستان
مناطق عملیاتی دوران هشت ساله دفاع مقدس و یادمانهای ایجاد شده در مناطق اروندکنار، شلمچه، فکه، طلاییه و شهرهای آبادان و خرمشهر از جاذبه های گردشگری دوران دفاع مقدس استان خوزستان به شمار می روند. همه ساله شهروندان بسیاری از سراسر کشور دراین مناطق حضور پیدا می کنند تا یاد و خاطره هشت سال جانفشانی پاکترین جوانان این مرز و بوم را در دفاع از میهن اسلامی خود زنده نگاه دارند و با آرمانهای شهیدان تجدید بیعت کنند.

شلمچه

منطقه مرزي شلمچه در منتهي اليه غرب خرمشهر واقع شده است و نزديكترين نقطه مرزي به بصره به شمار مي رود. شلمچه يكي از محورهاي هجوم دشمن در 21 شهريور ماه سال 1359 به خرمشهر بود.در عمليات بيت المقدس اگر چه خرمشهر آزاد شد ولي با توجه به اهميت نظامي شلمچه، دشمن به سختي از آن دفاع كرد و آن را در اشغال خود نگه داشت و پس از آن، موانع، استحكامات و رده هاي دفاعي متعددي در اين منطقه ايجاد كرد.رزمندگان اسلام با اجراي عمليات كربلاي 5 در دي ماه 1365، اين مواضع را در هم شكستند و شلمچه را آزاد كردند كه به پاس رشادت و شهادت رزمندگان اسلام بناي يادبودي در اين منطقه ايجاد شده است.هر چند در پايان جنگ، بار ديگر اين منطقه توسط دشمن تصرف شد اما اين شهدا و ايثارگران بودند كه سرزمين شلمچه را باز ستادند، تا جاي قدم هاي علي بن موسي الرضا عليه السلام در هنگام ورود به ايران همچنان زيارتگاه باشد.

طلائيه
حدود 45 كيلومتري جاده اهواز- خرمشهر سه راهي طلائيه قرار گرفته است يك جاده فرعي به سمت غرب و تا نزديكي مزر ايران و عراق شما را به پاشگاه طلاييه مي رساند كه اين نقطه تا شعاع چند كيلومتري، منطقه طلاييه ناميده مي شود.طلاييه يكي از محورهاي مهم عملياتي خيبر و بدر بوده است كه بعد از دفاع مقدس مقري براي جستجوي پيكر مطهر شهدا در اين منطقه داير شد، در جايي از اين نقاط مورد تفحص، حسينيه ابوالفضل(ع) بنا شده كه به عنوان يادمان شهداي اين منطقه اكنون ميزبان زايران كربلاي طلاييه به شمار مي رود.

دهلاويه
روستايي در غرب سوسنگرد كه در جريان هجوم دشمن، پس از 10 روز دفاع سرسختانه در تاريخ 24 مهرماه سال 1359 اشغال شد.در طي عمليات هاي رزمندگان، ستاد جنگ هاي نامنظم به فرماندهي شهيد مصطفي چمران تلاش هايي براي آزادي مناطق اشغال شده انجام دادند و سرانجام در تاريخ 24 شهريورماه سال 1360 در عملياتي به نام آيت الله مدني (اولين شهيد محراب در تبريز) دهلاويه آزاد شد.در نزديكي اين روستا يادماني واقع شده كه محل شهادت دكتر چمران (وزير دفاع و نماينده مجلس) به همراه تني چند از همرزمانش است هر چند زيارت قبور خواهران معصومي كه به صورت جمعي مدفون اين سرزمين شدند نيز خالي از لطف نيست.

هويزه
شهر هويزه در 10 كيلومتري جنوب غربي سوسنگرد، مركز يكي از بخش هاي دشت آزادگان است. دشمن در آغاز جنگ با اشغال شمال و شرق هويزه، عملا آن را محاصره كرد. در عمليات هويزه در تاريخ 15 دي ماه سال 1359 رزمندگان از اين منطقه نفوذ كردند و به محل استقرار دشمن در جنوب كرخه هجوم بردند و 800 نيروي عراقي را اسير كردند كه اين تعداد تا آن روز جنگ، بي سابقه بود. اما با شروع پاتك هاي دشمن، نيروهاي خط مقدم عمليات كه گروهي از پاسداران هويزه، حميديه و اهواز و گروهي از داشجويان پيرو خط امام بودند در محاصره قرار گرفتند و تعدادي از آنان از جمله سيد حسين علم الهدي فرمانده سپاه هويزه به شهادت رسيدند. در طي عمليات بيت المقدس در ارديبهشت 1361 منطقه هويزه با رمز يا علي بن ابي طالب عليه السلام آزاد شد و پيكر اين شهدا در مكاني كه امروز به عنوان يادمان شهداي هويزه ميزبان زايرين است، كشف شد.

فتح المبين
در اولين روزها ي جنگ، دشمن تا پشت رودخانه كرخه جلو آمد و در حاشيه كرخه كه مشرف به شهر شوش و جاده انديمشك اهواز بود مستقر شد. حضور رزمندگان ایران در اين جبهه، با شكل گيري خط دفاعي و اجراي عملياتي تحت عنوان امام مهدي عليه السلام در سال 1360، مقدمه اجراي عمليات فتح المبين شد. در جريان اين عمليات تعدادي از نيروهاي اسلام كه قصد رخنه به سنگرهاي دشمن در شيارهاي المهدي، شيخي و شليكا را داشتند با سنگرهاي كمين دشمن درگير شدند كه منجر به شهادت تعدادي از رزمندگان شد.مزار شهداي گمنام عمليات فتح المبين و سنگرها و شيارهاي به جاي مانده آن زمان بيانگر حماسه اي است كه رزمندگان ايران در آن جا خلق كردند.

فكه

اين منطقه در شمال غرب استان خوزستان قرار گرفته است. فكه از شمال به منطقه چنانه، از غرب به خط مرزي و از جنوب به تنگه چزابه و بستان محدود مي شود.منطقه فكه رملي و سرزمين شن هاي روان است. دشمن بعد از اشغال منطقه در آن، 16 رده موانع در مقابل رزمندگان اسلام ايجاد كرده بود. در عمليات والفجر مقدماتي رزمندگان پس از نبردي سخت در محاصره دشمن افتادند و عده اي از نيروها نيز مجبور به عقب نشيني شدند. اين منطقه مزين به خون شهداي عمليات هاي والفجر مقدماتي، والفجر يك و سرداران شهيد همچون حسن باقري، مجيد بقايي و سيد شهيدان اهل قلم سيد مرتضي آويني و همچنين شهداي بزرگوار تفحص است.

تنگه چزابه
تنگه مهم چزابه در شمال غربي شهرستان و در مسير جاده اي كه از مرز به طرف بستان كشيده شده بين تپه هاي رملي و هورالهويزه قرار دارد. دو جاده نظامي در دو سوي آن قرار دارد، جاده اي در خاك ايران كه چزابه را به فكه متصل مي كند و جاده ديگري كه به شهر العماره عراق متصل مي شود. دهانه اين تنگه 1.5 كيلومتر است بنابراين از جنبه نظامي بسيار مهم و استراتژيك است. تنگه چزابه يكي از پنج معبر اصلي هجوم ارتش عراق در ابتداي جنگ به خوزستان بود كه در عمليات طريق القدس با رمز مقدس يا حسين بن علي عليه السلام در آذر ماه 1361 آزاد شد.

اروندكنار
يكي از بخش هاي شبه جزيره آبادان است كه در 48 كيلومتري جنوب شرق آبادان و در انتهاي جاده آبادان اروندكنار واقع شده است. اين منطقه شاهد يكي از موفق ترين و بزرگترين نبردهاي دوران دفاع مقدس مي باشد. در عمليات والفجر 8 غواصان خط شكن شبانه از اروندرود گذشته، خط دشمن را شكسته و موفق به آزاد سازي منطقه فاو شدند اين عمليات ضربه مهلكي بر ارتش بعث عراق وارد كرد.

پاسگاه زيد
وقتي در جاده اهواز خرمشهر از ايستگاه حسينيه به سمت غرب (جاده شهيد كاظمي) برويم پس از طي مسافتي به مزار تعدادي از شهداي گمنام عمليات رمضان مي رسيم كه پاسگاه زيد نام دارد. منطقه زيد و ايستگاه حسينيه از محورهاي مهم هجوم دشمن به خوزستان بود كه عراق از اين طريق به جاده اهواز- خرمشهر دست يافت. اين منطقه يكي از محورهاي مهم عمليات هاي بزرگي مانند بيت المقدس و كربلاي 4 و 5 بوده است.

پادگان دو كوهه
اين پادگان در فاصله هفت كيلومتري شمال شهر انديمشك و 160 كيلومتري شهر اهواز قرار دارد. اين پادگان در دوران دفاع مقدس در منطقه جنوب به عنوان مهمترين پايگاه آماده سازي رزمندگان اسلام به شما مي رفت. دو كوهه، عقبه عمليات فتح المبين بود و در طول دوران دفاع مقدس ميزبان نيروها از لشگرهاي متفاوت و به خصوص لشگر حضرت رسول(ص) از تهران بود. اين مكان محل استقرار سرداران شهيد چون احمد متوسليان، ابراهيم همت، رضا چراغي، عباس كريمي، دستواره، محسن وزوايي، سعيد مهتدي و سعيد سليماني و بسياري از رزمندگان اسلام بوده است.

پادگان گلف (منتظران شهادت)
ستاد عمليات جنوب يا پايگاه منتظران شهادت در اهواز، در دوران دفاع مقدس به عنوان مركز فرماندهي جنگ، محورهاي عملياتي خوزستان را اداره مي كرد. اين ستاد در سال 1359 فعال شد. تشكيل اتاق جنگ و فعال شدن اطلاعات و عمليات، اعزام نيرو تشكيل واحدهاي جنگ و حضور مسئولين نظام از مشخصات اصلي پادگان منتظران شهادت (گلف) بوده است. گلف تا پايان جنگ به عنوان پايگاه فرماندهي و هدايت جنگ مورد استفاده قرار مي گرفت.

مسجد جامع خرمشهر
مسجد جامع خرمشهر كه سمبل مقاومت خرمشهر شناخته مي شود در طول 24 روز مقاومت، مركز فرماندهي و ستاد نيروهاي مردمي بود و همه هماهنگي ها از جمله تبادل اخبار، تجهيز، تسليح و آموزش رزمندگان، مداواي اورژانسي مجروحين و نگهداري موقت شهدا، همگي در مسجد جامع صورت مي پذيرفت. در عين حال ساير مساجد و حسينيه هاي شهر نيز پايگاه هاي فرعي بودند كه از مسجد جامع هدايت مي شدند. مسجد جامع با وجود آنكه از آغاز جنگ در زير آتش موثر دشمن قرار داشت و از 24 فروردين ماه سال 1359 چندين بار در آستانه سقوط قرار گرفت اما تا آخرين روز، مقاوم باقي ماند و حتي پس از سقوط پل خرمشهر كه تنها راه ارتباطي به خرمشهر بود مامن و پناه نيروهايي بود كه هنوز در شهر باقي مانده بودند. اما آنگاه كه آخرين مدافعان به آب زدند و از كارون گذشتند مسجد جامع نيز خاموش شد تا در سوم خرداد 1361 شاهد اشك شوق و شادي توأم با سجده شكر رزمندگان اسلام شود آنجا كه امام فرمود خرمشهر را خدا آزاد كرد.

خرمشهر (خونین شهر)
اين شهر مهم استراتژيك مرزي 6500 كيلومتر مربع مساحت دارد. خرمشهر از شمال به اهواز، از شرق به بندر ماهشهر، از جنوب به آبادان و از غرب به مرز ايران و عراق محدود است و در زمان وقوع انقلاب اسلامي در سال 1357 حدود 220 هزار نفر جمعيت داشت. خرمشهر در طول تاريخ خود چهار بار اشغال شد كه دو بار آن با اتكا به بيگانگان و يا در برابر واگذاري بخشي از سرزمين ايران به وطن بازگشت اما در آخرين بار، بدون پشتيباني بيگانگان و بدون واگذاري حتي يك وجب از خاك كشور به ميهن بازگشت. خرمشهر از بعد از ظهر روز 21 شهريور ماه سال 1359 زير آتش سنگين ارتش عراق قرار گرفت. يگان هاي دشمن در اين منطقه تهاجم خود را از سه محور آغاز كردند:

از جنوب ايستگاه حسينيه براي بستن جاده اهواز- خرمشهر و از سمت شمال و غرب خرمشهر براي دستيابي به دروازه شهر موسوم به پليس راه دشمن با اجراي آتش سنگين و هجوم قواي رزهي به سمت خرمشهر و محاصره آن طرح ريزي كرده بود كه هماهنگ با برنامه اشغال سه روزه استان خوزستان، خرمشهر را نيز به اشغال درآورد ولي با مقاومت حماسي مدافعان خرمشهر نه تنها دشمن در اشغال خوزستان ناكام ماند بلكه با تحمل خسارات و تلفات بسيار، بعد از 24 روز جنگ و گريز تنها توانست بخش غربي خرمشهر را تصرف كند. براي آزادسازي منطقه وسيع جنوب غربي اهواز، عمليات بيت المقدس از تاريخ دهم اسفند سال 1361 آغاز شد كه در نهايت در مرحله چهارم عمليات و در تاريخ روز دوم ارديبهشت ماه سال 1361 خرمشهر آزاد شد. در روزهاي پاياني جنگ و پس از پذيرش قطعنامه 598 از طرف ايران، ارتش عراق كه هيچگاه دست از خوي تجاوزكارانه خود برنداشته بود با تعدادي از لشگرهاي خود در روز 21 شهريورماه سال 1367 در تهاجمي ديگر خود را به جاده اهواز- خرمشهر رساند و 30 كيلومتر از اين جاده را اشغال كرد.

قدمگاه امام رضا
این بنا زیارتی که هر روزه و خصوصاً در هنگام برگزاری مراسمات مذهبی جهت زیارت و بازدید خیل کثیری از مردم (به ویژخ ماه محرم ) قرار می گیرد، ازسال 87 تاکنون در حال مرمت و بازسازی است. سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری خوزستان جهت رفاه حال بازدیدکنندگان (زائران) اقدام به اجرای محوطه سازی و احداث سرویسهای بهداشتی در این مکان نموده است. (http://www.navideshahed.com )