پادگاني به نام خليج فارس

با وجود بمبگذاري‌هاي انتحاري پرتلفات اخير شورشيان عراق در سالهای اخير كه صدها شهروند غيرنظامي را به كام مرگ كشاند و به رغم اين واقعيت كه همچنان بيش از 100 هزار نظامي آمريكايي در خاك اين كشور استقرار دارند خبرهاي مربوط به عراق در سايه اخبار مربوط به جنگ «پيش‌تر ‌فراموش شده» افغانستان قرار گرفته است.

يكي از مهم‌ترين دلايل اين تغيير طرحي است كه در پايان دوران زمامداري جورج بوش، رئيس‌جمهوري پيشين آمريكا تدوين شد و باراك اوباما، خلف او بر آن مهر تاكيد زد و بر اساس آن قرار است شمار نيروهاي آمريكايي مستقر در عراق تا اوت سال 2010 ميلادي به حدود 50 هزار نفر كاهش يافته و مابقي آنها تا دسامبر سال بعد از اين كشور فراخوانده شود. با اين حال خروج از عراق به معناي خروج آمريكايي‌ها از خاورميانه نخواهد بود. اين احتمال وجود دارد كه تعداد قابل توجهي از نيروهاي آمريكايي پس از دسامبر 2011 نيز در چند پايگاه بزرگ و دورافتاده عراق باقي بمانند. آنهايي هم كه عراق را ترك مي‌كنند در پايگاه‌هايي نزديك به خاك عراق كه در نقاط مختلف كشور پراكنده شده‌اند، استقرار خواهند يافت. اين مساله كه آمريكا در سكوت خبري و دور از چشم رسانه‌‌ها پس از تهاجم ائتلاف تحت رهبري اين كشور به عراق در ماه مارس سال 2003 ميلادي در حال احداث، توسعه يا ارتقاي پايگاه‌هاي نظامي خود و متحدانش در خاورميانه و مناطق نزديك به آن بوده است طي 6 سال گذشته در هياهوي جنگ عراق و درگيري‌ها افغانستان پنهان مانده بود.

سرلشكر ديويد پترائوس، فرمانده نيروهاي آمريكايي در خاورميانه و شمال آفريقا مدتي قبل با حضور در نشست كميته نيروهاي مسلح سنا گفت: شبه‌جزيره عرب با توجه به اهميت منابعش و پتانسيلي كه براي ناامني و بحران دارد در كانون توجه و تمركز ما بوده است. او افزود: كشورهاي اين شبه‌جزيره متحدان كليدي ما در انجام عمليات دريايي، هوايي، زميني و رزمايش‌‌هاي نظامي و اقدامات آموزشي هستند.

پترائوس در ادامه با شرح همكاري‌هاي دو يا چند‌جانبه بين ارتش ايالات‌متحده و كشورهاي شبه‌جزيره عرب به تسهيل اين همكاري‌ها به واسطه پايگاه‌هاي ارتش آمريكا در قطر، بحرين، كويت، امارات عربي‌ متحده، عربستان‌سعودي و همچنين امكاناتي كه ساير كشورهاي عرب منطقه در اختيار ارتش آمريكا قرار داده‌اند اشاره كرده بود. واقعيت پنهان اين است كه پنتاگون پس از سال 2001 وجوه قابل توجهي را با هدف ساخت، تجهيز و گسترش پايگاه‌هاي نظامي زميني و دريايي آمريكا در منطقه خليج‌فارس و مناطق نزديك به آن اختصاص داده است. اين مساله با اغماض نگريسته مي‌شود كه همين نشانگر بالا بودن سطح تحمل كشورهاي منطقه نسبت به ‌حضور نظامي آمريكا در منطقه صرف‌نظر از سرنوشت جنگ عراق است. پوشش خبري تلاش آمريكا در زمينه تقويت زيرساخت‌هاي لازم براي حفظ و حتي گسترش حضور نظامي‌اش در منطقه حداقل بازتاب رسانه‌اي را داشته كه يكي از دلايل آن نگراني كشورهاي منطقه نسبت به امنيت منابع نفتي‌شان است.

واشنگتن از دهه‌ها قبل در حال ارسال تجهيزات نظامي، كمك‌هاي بلاعوض مالي و ساير اشكال حمايتي براي رژيم‌هاي خودكامه و مستبد خاورميانه بوده كه براساس اكثر نظرسنجي‌ها جايي در بين مردم خود ندارند و به همين دليل اين كشورها به افشاي دامنه همكاري‌هاي نظامي‌شان با آمريكا و وجود پايگاه‌هاي نظامي اين كشور در خاك‌شان به عنوان جاي‌پايي در خاورميانه رغبتي ندارند. با توجه به اين كه منازعه جاري با القاعده تا حدود زيادي ريشه در حضور نظامي آمريكا در خاورميانه دارد بي‌شك اين مساله براي واشنگتن از اهميت زيادي برخوردار است. پوشش خبري ‌حضور نظامي آمريكا در سطح منطقه به حدي كم بوده كه اطلاعات جامعي در مورد تحركات نظامي آمريكا در منطقه در دست نيست. با اين حال بررسي اسناد دولتي آمريكا، اطلاعات مالي و ساير مستندات غيرمحرمانه اين نكته را آشكار مي‌سازد كه ارتش آمريكا به شكلي نامحسوس در حال تقويت حضور خود در خاورميانه و مناطق مجاور آن بوده و هست. تحليلگران با بررسي مورد به مورد كشورها و اقداماتي كه جهت تقويت حضور نظامي آمريكا انجام شده، به دنبال شناسايي دلايل اين تحولات هستند.

قطر، پنتاگون خليج‌فارس
اگرچه قطر نيروي هوايي ندارد ليكن دولت اين كشور در سال 1996 اقدام به ساخت پايگاه هوايي العديد با هزينه‌اي بالغ بر يك ميليارد دلار كرد. هدف از اين اقدام كاملا مشخص بود: «جذب ارتش آمريكا.»

در سپتامبر سال 2001 ميلادي روند فرود و پرواز هواپيماهاي نظامي آمريكا از اين پايگاه شروع شد و پيش از آن كه سال 2002 ميلادي شروع شود تانك‌ها، نيروهاي زرهي، زاغه‌هاي مهمات، تجهيزات پيشرفته ارتباطي و ساير ادوات ارتش آمريكا به علاوه هزاران نيروي نظامي در اين پايگاه و اطراف آن استقرار يافته بودند. دولت قطر در سال 2005 با اختصاص 400 ميليون دلار مركز فرماندهي و كنترل پيشرفته‌اي احداث كرد كه با توجه به عدم پيش‌بيني نيروي هوايي در ارتش اين كشور عملا توسط آمريكايي‌ها مديريت مي‌شود.

دولت قطر به تنهايي بار مالي گسترش زيرساخت‌هاي نظامي ارتش آمريكا در اين كشور را بر دوش نكشيده و پنتاگون هم طي يك دهه گذشته بودجه‌هاي كلاني را صرف گسترش و ارتقاي تاسيسات نظامي قطر كرده است. به عنوان نمونه پنتاگون حدفاصل سال‌هاي 2001 تا 2009 ميلادي در مجموع 209 ميليون دلار براي توسعه زيرساخت‌هاي نظامي در اين شيخ‌نشين نفت‌خيز اختصاص داد.

بحرين
پادشاهي بحرين با 750 هزار نفر جمعيت 3 هزار نيروي نظامي آمريكا را ميزباني مي‌كند و به طور منظم شاهد پهلوگيري شناورهاي نيروي دريايي اين كشور است.حدفاصل سال‌هاي 2001 تا 2009 ميلادي نيروي دريايي ارتش آمريكا قراردادهايي به ارزش 203 ميليون دلار براي اجراي پروژه‌هاي نظامي در بحرين منعقد كرد. يكي از بزرگ‌ترين شركت‌هاي طرف قرارداد براي اجراي اين پروژه‌ها شركت (contrack International) است. اين شركت همين اواخر متعهد به ساخت 2 مجموعه چند طبقه براي نيروي دريايي ارتش آمريكا مجهز به تجهيزات مخابراتي ارتباطي پيشرفته در سواحل بحرين شد.اين شركت در ماه سپتامبر 2009 برنده مناقصه‌اي 29ميليون دلاري براي احداث تاسيسات آبي -خاكي به سفارش مركز پشتيباني دريايي نيروي دريايي ارتش آمريكا در سواحل بحرين شد. اين مجموعه در مجاورت تاسيسات ارزشمند 188 هزار فوت مربعي «بازار آزادي» احداث مي‌شود.اين بازار كه در آن طيف وسيعي از محصولات مصرفي عرضه مي‌شود در تملك نيروي دريايي ارتش آمريكا است و منافع ناشي از آن به مراتب فراتر از سود هنفگت اقتصادي است و نقشي قابل توجه در تغيير نظر شهروندان بحرين نسبت به آمريكايي‌ها ايفا مي‌كند.

عمان
تحركات سايه‌وار آمريكا درعمان هم در جريان است. نيروي هوايي سلطنتي بريتانيا در دهه 1930 ميلادي در جزيره ميره پايگاهي هوايي احداث كرد تا جاي‌پايي در خاورميانه داشته باشد.
امروز نيروي هوايي ايالات‌متحده و ساير شاخه‌هاي ارتش آمريكا به دنبال همين هدف هستند و با ايجاد پايگاهي تحت عنوان «كمپ جاسميكي» در حال گسترش فعاليت‌هاي خود در اين كشور هستند. نيروي هوايي ايالات‌متحده حدفاصل سال‌هاي 2001 تا 2009 ميلادي 13 ميليون دلار درعمان هزينه كرد تا زيرساخت‌هاي مناسب براي حضور خود در اين كشور را فراهم آورد. شركت مقاطعه‌كاري EMTA هم‌اكنون در حال اجراي پروژه‌اي 5 ميليون دلاري براي احداث شهركي از چادر براي اسكان‌دادن نيروهايي است كه در مسير عبور از خاورميانه ممكن است در عمان اتراق كنند.
هيچ‌كس به درستي نمي‌داند چه حجمي از نيروهاي آمريكايي در عمان مستقر هستند و در اين كشور چه امكاناتي را فراهم آورده‌اند. اگرچه قرارداد همكاري نظامي بين ايالات‌متحده و عمان به امضا رسيده ليكن پادشاهي عمان مجوز استقرار نيروهاي آمريكايي در خاك اين كشور را فراهم آورده است.

كويت
ارتش ايالات‌متحده در سال 1991 ميلادي نيروهاي عراقي را كه به دستور صدام حسين وارد خاك كويت شده و اين كشور را استان نوزدهم عراق خوانده بودند از قلمرو كويت بيرون كرد.
پوشش خبري تلاش آمريكا در زمينه تقويت زيرساخت‌هاي لازم براي حفظ و حتي گسترش حضور نظامي‌اش در خاورميانه حداقل بازتاب رسانه‌اي را داشته است

شيخ جابر الا‌حمد‌ آل‌صباح، امير كويت با وجود اخراج سربازان عراقي اعلام كرد تا زماني كه شمعدان‌هاي طلا و تزئينات طلا‌كوب حمام‌هاي كاخ بيان در پايتخت اين كشور به جاي خود بازنگشته‌‌اند به كشور باز نخواهد گشت.اكنون در فاصله 25 كيلومتري اين كاخ زيبا و مجلل مجموعه پرهزينه و گرانبهاي ديگري قرار گرفته است. اردوگاه نظامي عارف‌‌جان با آغاز جنگ دوم خليج فارس و تهاجم اتئلاف تحت رهبري ايالات‌متحده به عراق روز به روز گسترش يافت تا آنجاكه امروز 15هزار نيروي آمريكايي را در خود جاي داده و شعب رستوران‌هاي زنجيره‌‌اي آمريكا چون پيتزاهات، هارديز و برگركينگ در آن در حال خدمات‌رساني به سربازان آمريكايي هستند.يكي ديگر از تاسيسات ارتش آمريكا در كويت كه به‌ويژه در جريان جنگ عراق و پس از آن اشغال اين كشور منشا خدمات زيادي به نظاميان آمريكايي بود كمپ بوهرينگ است. اين پايگاه در شمال شهر كويت و در مجاورت شهرك مسكوني اوديري‌ قرار گرفته است. در اين پايگاه هم طيف وسيعي از امكانات تفريحي و مراكز پذيرايي براي سربازان آمريكايي پيش‌بيني شده است و هيچ‌كس از تعداد دقيق نظاميان آمريكايي مقر در عراق اطلاع ندارد.

عربستان‌سعودي
براساس يكي از گزارش‌هاي كنگره حدفاصل سال 1950 تا 2006 ميلادي عربستان‌سعودي از محل خريدهاي تسليحاتي، تجهيزاتي نظامي به ارزش 7/62 ميليارد دلار و 1/17 ميليارد دلار خدمات نظامي از آمريكا دريافت كرده و در همين مدت 295 ميليون دلار كمك نظامي بلاعوض به اين كشور اعطا شده است.پس از عمليات توفان صحرا در سال 1990 تا ماه‌هاي منتهي به جنگ دوم خليج‌فارس هزاران نظامي آمريكايي در پايگاه‌هاي ارتش اين كشور در قلمرو عربستان‌سعودي مستقر ‌شدند. حضور نيروهاي آمريكايي در خاك عربستان‌سعودي كه مقدس‌ترين اماكن اسلامي را در خود جاي داده است، يكي از دلايل آغاز جنگ بين القاعده و حاكميت پادشاهي اين كشور بود.با افزايش فشار بر خاندان آل‌سعودي بود كه ارتش آمريكا در سال 2003 ميلادي اعلام كرد بخش اعظم نيروهاي خود را به استثناي واحدهاي آموزشي از خاك عربستان‌سعودي خارج مي‌كند اما در عمل چنين نشد.

ارتش آمريكا حدفاصل سال‌هاي 2003 تا 2009 ميلادي بيش از 559 ميليون دلار در پروژه‌هاي نظامي عربستان‌سعودي هزينه كرد. علاوه بر آن ارتش آمريكا مشاركت فعالي در آموزش يگان‌هاي نظامي ارتش اين كشور دارد.

اردن
پنتاگون سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌هاي نظامي اردن و تلاش براي بسط حضورش در خاك اين كشور را فراموش نكرده است.ارتش آمريكا در دوره 6 ساله 2003 تا 2009 ميلادي 86 ميليون دلار براي ايجاد زيرساخت‌هاي نظامي در اردن هزينه كرد. علاوه بر مشاركت در روند احداث مركز آموزش ضدتروريسم ملك عبدالله دوم با هزينه‌اي بالغ بر 200 ميليون دلار، پنتاگون با اجراي پروژه‌هايي 729 و 400 هزار دلاري پايگاه‌هاي هوايي اردن را با هدف فراهم آوردن امكان استفاده جنگنده- بمب‌افكن‌هاي آمريكايي از آنها نوسازي كرد.عبدالله دوم، پادشاه اردن در نطق آغاز به كار مركز ضدتروريستي كه نام او را يدك مي‌كشد و 70 ميليون دلار از اعتبار ساختش را پنتاگون تامين كرده از اردن به عنوان متحد كليدي آمريكا در خاورميانه و خط مقدم مبارزه با اشاعه افراطي‌گري و ناامني در منطقه ياد كرد.آنچه در سخنان او هيچ انعكاسي نداشت گستره همكاري‌هاي 2 كشور و تعداد نيروهاي آمريكايي مستقر درخاك اردن بود. اگرچه ارتش اردن ادعا دارد تنها چند يگان آموزشي ارتش آمريكا درخاك اين كشور مستقر هستند اما پاره‌اي منابع از حضور چند واحد از نيروهاي ويژه‌ ارتش آمريكا در اردن خبر داده‌اند.

پادگان خليج فارس
درست در حالي كه ارتش آمريكا براي خروج از عراق آماده مي‌شود پنتاگون در تلاش بوده بدون جلب توجه رسانه‌ها حضور خود را در حوزه خليج فارس تعميق بخشيده و به شكلي نامحسوس‌تر در منطقه باقي بماند. در داخل آمريكا و در كشورهايي كه ميزبان نيروهاي آمريكايي هستند براي احتراز از تبعات رسانه‌اي شدن اين حضور هيچ صحبتي در مورد آن نمي‌شود. ارتش آمريكا به استثناي ايران تقريبا تمامي كشورهاي حوزه خليج فارس را با احداث پايگاه‌هاي هوايي، دريايي، مقرهاي صحرايي، مراكز آموزش و ساير تجهيزات به پادگاني بزرگ براي خود تبديل كرده است.تلاش‌هاي پيشين سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (CIA) براي مداخله در امور داخلي كشورهاي منطقه و حضور ارتش اين كشور طي دهه گذشته تبعات ناخوشايندي در برداشته است. سرازير شدن بودجه پنتاگون به كشورهاي عرب حوزه خليج فارس و ممالك عربي با هدف گسترش حضور نظامي آمريكا و باز كردن جاي‌پايي در آنها به افزايش مراودات واشنگتن با حاكميت‌هاي خودكامه آنها و مسلح كردن و نظامي شدن منطقه‌اي منجر شده كه در زمزه بي‌ثبات‌ترين مناطق دنيا بوده است.تلاش پنتاگون براي احداث پايگاه‌هاي نظامي در حوزه خليج فارس و مناطق مجاور آن تاكنون ميلياردها دلار براي ماليات‌دهندگان آمريكايي بار مالي داشته در حالي كه مشخص نيست اين تحركات چه نتايجي به‌بار آورد.

منبع: آسیا تایمز- مترجم: رضا سادات