کنفرانس باستان شناسي خليج فارس در شهر دورهام انگلستان
11 لغايت 12 تيرماه سال جاري (1 لغايت 2 جولاي 2008 )

کنفرانس باستان شناسي خليج فارس در شهر دورهام انگلستان با همکاري پژوهشگاه سازمان (پژوهشکده باستان شناسي)، دانشگاه پنسيلوانيا امريکا، دانشگاه بولونيا ايتاليا و مرکز پژوهشهای ایرانی انگلستان از تاريخ 11 لغايت 12 تيرماه سال جاري (1 لغايت 2 جولاي 2008 ) برگزار گردید. اين اولين کنفرانس باستان شناسي خليج فارس است که سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري کشور با مساعدت های مالی و معنوی دانشگاه ها و مراکز خارجی یاد شده در خارج از کشور برگزار نمود. در اين کنفرانس علاوه بر معرفي فرهنگ و تمدن ايراني به جامعه علمي دنيا، در جهت ثبيت حاکميت ايران بر خليج فارس گامي ارزنده برداشته شد.

سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور با برگزاری همایش یاد شده علاوه بر ارائه آخرین دستاوردهای علمی پیرامون این بخش از کشور که با صرف هزینه های مالی و معنوی انجام یافته است، بستر لازم را جهت پژوهش های آتی متخصصین خلیج فارس و کاوش های باستان شناختی آن فراهم خواهد نمود.

در این همایش آخرین فعالیت ها و کاوش های باستان شناسی و نیز بررسی های باستان شناسی در حوزه خلیج فارس در استان های بوشهر و هرمزگان شامل محوطه های باستانی جزیره قشم و خارک، بندر سیراف، بندر گناوه، کاخ هخامنشی بردک سیاه در برازجان و نیز بررسی های باستان شناسی سواحل استان بوشهر توسط باستان شناسان ایرانی ارائه گردید. همچنین ارتباطات فرهنگی میان سواحل جنوبی و شمالی بر پایه بررسی ها و کاوش های باستان شناختی و خلیج فارس بر پایه مدارک تاریخی و نقشه های باستان شناسی، بازخوانی کتیبه های هخامنشی در خلیج فارس از دیگر مباحثی است که بصورت مقاله ارائه خواهد شد. محققانی از کشورهای استرالیا، امریکا، ایتالیا، انگلستان نیز به ارائه آخرین نتایج کاوش ها، بررسی ها و پژوهش های خود در خلیج فارس پرداختند. در این همایش آقای مهندس بقایی، قائم مقام سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ، آقای دکترسید طه هاشمی، معاون سازمان و رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و آقای دکتر حسن فاضلی نشلی رییس پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به سخنرانی پرداختند.

خلیج فارس در پیش¬ازتاریخ، دوران تاریخی و عصر اسلامی

اگرچه در مورد خلیج فارس همایش¬ها¬ و کارگاه¬های زیادی برپا شده است، اما آنها با تأکید بر محوطه¬یی خاص (همچون همایش سیراف در سال 2005)، دوره¬یی مشخص (همچون همایشِ توسعه¬ی فرهنگ عُبید در سال 2006 در شهر دورهامِ انگلیس)، یا موضوعی مشخص (همچون همایشِ پرتغال، خلیج فارس، و ایرانِ دوره¬ی صفوی در سال 2007 در اسمیتسونیَنِ ایالات متحده) بوده¬اند. رویکرد این کارگاه بین¬المللی با نگاهی وسیعتر و میان¬رشته¬ای به توسعه و تحول فرهنگی در سرزمین¬های حاشیه¬ی خلیج فارس با بررسیِ توالیِ فرهنگیِ آن و موضوع¬های دَرزمانی (diachronic)، که معرفِ هویت متمایز خلیج فارس است، خواهد بود.

در کارگاه، پیش از آنکه به ماهیت محدود نخستین استقرارهای انسانیِ آن بپردازیم، در مورد جغرافیای خلیج فارس بحث خواهد شد. سپس، در نشست¬های بعدی، شواهد مرتبط با توسعه¬ی جوامع کشاورز و دامدار (قبل از آغاز شهرنشینی) حاشیه¬ی خلیج فارس بررسی خواهد شد. یکی از مهمترین مباحث کلیدی نیز ارتباطات فرهنگی و اقتصادی ایران با نقاط همجوار بین خلیج فارس و اقیانوس هند در عصر مفرغ خواهد بود. پس از بحث¬های تخصصی در مورد ماهیت خلیج فارس در عصر آهن به بررسی نقش این آبراهه در دوره¬های شکوفاییِ مادها، هخامنشی¬ها و سلوکیان می-پردازیم. در نشستِ پایانیِ روزِ نخست، درباره¬ی اهمیت اقتصادی، اجتماعی، و نظامیِ خلیج فارس از دوره¬های پارتی و ساسانی تا دوره¬ی صفوی بحث خواهد شد.

در این کارگاه بین المللی، تحولات فن¬آوریِ مرتبط با دریانوردی در خلیج فارس با اتکا به مجموعه¬ای از شواهدِ باستان¬شناختی، مدارک مکتوب و تصویری، بررسی خواهد شد. در این نشست، پژوهش¬های انجام¬شده در مورد ماهیت کالاهای تجاری (بین ایران با همسایگان تا مناطق دور دست) در خلیج فارس و تکنیک¬های شناساییِ آنها بحث می¬شود. بحث درباره¬ی تغییرات محیطی و تغییر سطح تراز آب دریا و نیز تأثیر عوامل طبیعی بر جوامع انسانی در حاشیه¬ی خلیج فارس، موقعیت مراکزِ توزیع کالا به منظور بررسیِ سرعت تغییرات و همگون¬سازی در منطقه¬ی خلیج فارس مورد بحث قرار می¬گیرد. دیگر موضوعات این نشست بحث درباره رابطه¬ی دین و هویت در خلیج فارس با تأکیدِ ویژه بر اسلام خواهد بود (نقش تمدن اسلامی در گسترش روابط فرهنگی و اقتصادی ایران با دیگر نقاط).
شرکت کنندگان
- آقای مهندس بقایی، قائم مقام سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
- دکترسید طه¬هاشمی، معاون سازمان و رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
- رییس دانشگاه دورهام
- وِستا سَرخوش کِرتیس، رییس مرکز بریتانیاییِ پژوهش¬های ایرانی
- دکتر حسن فاضلی نشلی رییس پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

نتایج
- وِب¬سایت (تصاویر) (خلاصه¬مقالات برای وِب¬سایت و تصاویر)
- انتشارات (انتشار مقالات پیش از آغاز کارگاه)
- خلاصه¬مقالات به انگلیسی... مقالات به انگلیسی و فارسی...ارائه¬ی مقالات به انگلیسی یا فارسی

شورای علمی
- حسن فاضلی نشلی(ایران)
- رابین کانینگهام (انگلیس)
- مهدی موسوی کوهپَر (ایران)
- پُل لافت (انگلیس)
- سونیل گوپتا (هند)