نخستین روزی كه استعمار غرب پا به تنگه هرمز گذاشت

14 اكتبر سال 1515 دریاسالار پرتغالی آلفونس دا آلبوكركی (آلبوكرك) در آن زمان كه ایران فاقد قدرت دریایی بود (زمان شاه اسماعیل صفوی) با كشتی توپدار و نیروی تفنگدار وارد تنگه هرمز شد و بعدا جزایر استراتژیك آن ناحیه را تصرف كرد. تنگه هرمز دروازه خلیج فارس است، خلیجی كه 970 كیلومتر طول دارد. آلبوكرك نخسین نظامی غرب بود كه از راه دریا به خلیج فارس تجاوز مسلحانه كرده است. وی در عین حال نخستین دریا نورد غرب است كه به اهمیت استراتژیك خلیج فارس به عنوان بازوی اقیانوس هند پی برده بود. آلبوكرك كه از ده سال پیش از آن به تصرف سرزمین های مشرق زمین دست زده بود به خوبی می دانست كه پرتغال یك میلیون و پانصد هزار نفری نمی تواند در همه مناطق متصرفه مهاجرنشین تاسیس كند؛ بنابراین كوشش داشت كه با بكارگیری بومیان هر محل، اقتدار پرتغال را براین مناطق برقرار سازد و حفظ كند.

 آلبوكرك آغازگر تجاوزی شد كه هنوز ادامه دارد و قدرت های غرب بدون این كه حقی داشته باشند در آبهای كشور های دور دست مداخله می كنند و نام این مداخله را كه بارها به برخورد نظامی انجامیده است «حفظ منافع حیاتی!» خود نام نهاده اند.
 آلبوكرك پس از بازگشت از منطقه هرمز به پایگاه اصلی و دائمی اش در گوای هند با حكم عزل خود كه از پرتغال ارسال شده بود رو به رو شد و از فرط اندوه 16 دسامبر سال 1515 دق كرد و درگذشت.

 بادرگذشت آلبوكرك، مسئله اشغال ناحیه هرمز حل نشد. بعدا شاه عباس با كمك انگلیسی ها ــ رقبای پرتغال ــ ناحیه را پس گرفت، ولی همین اتحاد او با انگلیسی ها باعث گسترش نفوذ و بعدا سلطه آنان بر منطقه خلیج فارس و امضای پیمان «تروشیل» در 1820 با شیوخ امارات هفتگانه شد و سلطه خود را رسمیت داد كه آثار آن هنوز زدوده نشده است. انگلیسی ها به همین دلیل، تا نیمه دهه 1930 تلاش بسیار كردند كه ایران دارای نیروی دریایی موثر نشود و ....

 نوشیروان کیهانی زاده