کشور عمان

دانلود کامل پژوهش

نویسنده: روزبه پارساپور
کشور پادشاهی عمان دومین کشور بزرگ شبه جزیره عربستان از ناحیه مساحت می باشد که در حدود ۳۰۹،۵۰۰ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد. بیشتر خاکهای عمان کوهستانی است ودر اقصی جنوب جزیره عربستان واقع شده‌است. در بیشتر بخش‌های کشور عمان رشته‌کوه‌های بزرگ و سخت‌گذر حجر که از دشت‌ها و جلگه‌های از رأس مسندم شروع می‌شود ودر امتداد امارت رأس‌الخیمه و فجیره و سلطنت عمان می‌گذرد تا بیابان‌ها و هامون‌های «الجو» امتداد یافته‌است می‌پوشاند. در مناطق داخلیه عمان نیز کوههای متعددی وجود دارد. بلندترین قلهٔ این رشته‌کوه‌های بزرگ که از این مناطق عبور می‌کند کوه حجر نامی می‌شود. در وسط این کوه جبل اخضر قرار دارد که ارتفاعش به ۳۰۷۵ متر می‌رسد. در ارتفاعات این کوه زیبا رنگهای مختلفی دارد وبشکل مدرج است. این کوه دربین سهل ودشت و تپه‌ماهورهای بزرگ واقع شده‌است. در تباین خاک مناطق کشور عمان اختلاف گوناگونی وجود دارد، زمینهای سبخ در کرانه دریا ، تا سهل حاصلخیر باطنه در جنوب شرقی و مسقط ، واز صحرای پهناور ربع الخالی تا حدود کوههای سرسبز صلاله که شبیه مناطق استوائی است. محدوده کشور عمان از مغرب امارات متحده عربی و عربستان سعودی، از جنوب کشور یمن، از شمال تنگه هرمز ، واز سمت مشرق به دریای عرب محدود می‌شود، درازی ساحل عمان ۱۷۰۰ کیلومتر می‌باشد و جمعیت آن بالغ بر ۲٬۵۷۷٬۰۰۰ نفر می باشد.

اهمیت استراتژیك عمان علاوه بر شبه جزیره ی«مسندم»و كرانه های جنوبی تنگه ی هرمز،موقعیت ویژه ی این كشور در غرب اقیانوس هند است.در باریك ترین قسمت جنوب شبه جزیره ی«مسندم» می توان با حفر كانالی بین خلیج فارس و دریای عمان ارتباط دریایی برقرار كرد. افزون بر این واقع شدن تمام بنادر عمان در دریای عمان و عرب برای این كشور امتیازی ویژه بوجود می آورد و می تواند به هنگام بروز اغتشاش در خلیج فارس معبر مناسبی برای صدور منابع فسیلی كشورهای این حوزه به خارج باشد.وجود منابع فسیلی و معدنی بر اهمیت این كشور در سطح جهانی می افزاید.

این ساخت نظیر ایران دارای سابقه و از قدمت تاریخی برخوردار است(استقلال ۱۶۵۰ میلادی از پرتغال) اگرچه ایران دارای سابقه ی اقتدار دولت منطقه ای و جهانی همراه با استمرار تاریخی می باشد. الگوی ملت براساس قومیت عرب،زبان عربی(سایر زبان ها: انگلیسی، بلوچی، اردو، هندی، فارسی) دین اسلام(۷۵ درصد اباضیه ما بقی سنی،شیعه،هندو و مسیحی)شكل گرفته است(میر رضوی،۱۳۸۳: ۲۶۰). از طرف همسایگان خود احساس تهدید قابل توجهی نمی كند و نسبت به ایران به عنوان همسایه ی قدرتمند خود جانب احتیاط را رعایت می نماید.عمان در دروازه ی خلیج فارس،در معرض نفوذ پذیری از سوی قدرتهای فرامنطقه ای قرار دارد.نیازهای امنیتی و فن آوری محمل مناسبی برای این موضوع شناخته می شود.این كشور در گذشته برای برقراری امنیت خود و مقابله با شورش ظفار زیر چتر حمایتی همسایه ی شمالی خود یعنی دولت شاهنشاهی ایران قرار گرفته بود و به همین خاطر همواره یك حس احترام و سپاس نسبت به ایران در بین دولتمردان آن كشور وجود دارد.

ریشه های ایرانی عمان
عمان در طول تاریخ به نام‌های مختلفی نامیده شده‌است. اما بارزترین نام‌ آن مگان یا مجان بوده است. این نام ارتباط زیادی به صناعت کشتی سازی ومعادن مس «نحاس» در زبان سومریان داشته‌است. همچنین مدتی نام عمان مزون یا ماسون بوده‌است نسبتاً به وجود تعداد زیادی از چشمه‌های آب شیرین در این مناطق. همچنین نام «عمان» نام مکانی بسیار قدیمی بوده‌است در یمن واز آنجا قبائل عربی مهاجرت نموده‌اند به عمان بعد از ویران شدن سد مأرب نیز گفته اند . برخی مؤرخین نوشته‌اند که وجه تسمیت عمان به «عمان» بر می‌گردد به (عمان بن سبأ بن یغثان بن ابراهیم ).
در سده های پیش از ظهور اسلام بسیاری از سرزمینهای جنوب خلیج فارس مسکن نژاد ایرانیان بوده است. به طوریکه نام این دریا به دلیل اینکه ایرانیان تنها تمدن و ملت شناخته شده در اطراف آن بوده اند به نام پارسیان نامگذاره شده است.چنانچه دولت سلطان نشین عمان ٬ مردم کشورش و مردم ایران را از یک منشاء میداند و تاکید دارد که مردم کنونی شیحوح در شمال عمان بازماندگان ساکنان اولیه این منطقه هستند که از کلیه دیگر قبیله های عرب تیر پوست ترند.(۱) والتر داستال میگوید که اجماع شیحوح ترکیبی از دو تیره ایرانی و عرب هستند که کمازره تیره ایرانی و از ریشه بلوچ آریایی هستند و ساکنان اصلی مسندم عمان و منطقه عمان شمالی را شکل میدهند(۲) وزارت فرهنگ و اطلاعات عمان تاکید دارد که شیحوح عمان به دو زبان فارسی و عربی سخن میگویند(۳)

تاریخ و جغرافیا نویسان عرب اسلامی سده های نخستین هجری همانند طبری و مسعودی و یعقوبی تاکید دارند که سراسر دریای پارس در دوران باستان به ایرانیان تعلق داشته است.در سده های چهارم هجری بود که ایرانیان توانستند دوباره پس از یورش اعراب همه سرزمینهای جنوب خلیج فارس را ضمیمه ایران کنند.البته حاکمیت ایران بر جنوب خلیج فارس(عمان٬قطر٬بحرین٬کویت٬امارات...) در بسیاری سالها دستخوش دگرگونی ها شده و گروهای محلی چندی در گوشه و کنار دریای پارسی سربردرآورده اند ولی در نهایت قدرت نخست این سرزمینها دولت مرکزی ایران محسوب میشده است.گروههایی ایرانی نژاد در دوران اسلامی به آن دیار رفتند و پس از چندی عربی سخن گفتن را در پیش گرفتند.

از میان این قبیله های ایرانی تبار میتوان به بنی خماره ٬ آل بوماهر ٬ آل علی ٬ بنی حواله اشاره کرد.گفته می شود که خانواده های حکومتی قاسمی در شارجه و راس الخیمه امارات متحده عربی از طوایف ایرانی بنی حواله و در اصل از اطراف بندرعباس هستند...بومیان ایرانی تبار بحرین (دریایی و کرانه ای) در مجموع بحارینه خوانده میشوند.اینان شیعه مذهب اند و شمارشان در بحرین دریایی از پنجاه هزار تن فراتر میرود.شمار آنان در قطر ٬ ابوظبی و عربستان سعودی به دلیل نبود سرشماری رسمی ناشناخته می باشد.بیشتر آنان در سرزمینهای یاد شده میان عربهای منطقه حل شده اند و به این دلیل گاه از اعراب شمارده میشوند.(۴)

سرزمین مسندم از قرون گذشته مورد توجه بوده است و در زمان شاهنشاهی داریوش بزرگ هخامنشی (۵۲۲-۴۸۶ پیش از میلاد) همه سرزمینهای جنوبی خلیج فارس را که برخی انها محل سکونت سیاه پوستان آفریقایی بود را تحت حکومت مقتدر خود در آورد و درآن جا پایگاههای نظامی برقرار ساخت.سرزمین مسندم در تمام دوران مقتدر هخامنشی زیر قدرت شاهنشاهی ایران بود تا استیلای اسکندر مقدونی.در زمان پادشاهی اشکانیان نیز سرزمین های جنوبی خلیج فارس گاهی در اختیار ایران و گاهی در اختیار امپراتوری روم در می آمد.(۵)

تا زمان ساسانیان که شکوه ایران بزرگ به نهایت خود رسید و تا یمن سرزمین های ایران محسوب شد.عمان در زمان شاهنشاهی ساسانی نیز بخشی از ایران بزرگ بود.به طوریکه در کتیبه شاپور یکم پادشاه ساسانی در کعبه زرتشت استان پارس از حدود مرزهای ایرانشهر یادکرده است:

من خدایگاه ایرانشهر این شهرها را زیر فرمان دارم:پارس ٬ پارت ٬ خوزستان ٬ میشان ٬ اسورستان ٬ ادیانه ٬ عربستان ٬ اتورپاتکان (آذربایجان) ٬ ارمنستان ٬ گرجستان ٬ ماهلونیا ٬ البانیا (جمهوری آذربایجان) ٬ بلاسکان ٬ والخ تا ٬ کوه کاپ (کوه قاف) ٬ ماد ٬هیرکانیان ٬ مرو ٬ هرات و سراسرابرشهر(افغانستان) ٬ کرمان ٬ سکستان ٬ تورستان ٬ مکران ٬ پاراون ٬ هند ٬ کوشانشهر تا پاشکیبورا ٬ تاکاشا ٬ سغد و کوه شاش (تاجیکستان) و از دگر سو عمان ٬ و همه این شهرها در فرمانروایشان و استانداران پیرو و باجگذار ما شدند .(۶)

ادامه در دانلود...