پادشاهی عربستان سعودی

دانلود کامل پژوهش

نویسنده : روزبه پارساپور

مشخصات کشور عربستان
نام رسمی پادشاهی عربستان سعودی.
تاریخ استقلال از استعمار انگلستان :1311 شمسی
پایتخت: ریاض
نوع حکومت : سلطنتی مطلقه (دیکتاتوری) با یک مجلس مشورتی
رئیس حکومت ورئیس دولت : ابن سعود در آغاز استقلال و از سال 1982 فهد ابن عبدالعزیز ولیعهد سابق.
نژاد : عرب سعودی 72.7 % و بقیه فیلیپینی، بحرینی، مصری، یمنی، اردنی و…
شهرهای مهم : جده ٬ مکه ٬ طائف ٬ مدینه ٬ دمام

ریشه نام عربستان
تازیکستان آثار پهلوی و ادبیات گزیده های زاد اسپرم بن دهش اوستا و سایر آثار کهن ایران می باشد.اربستان مانند سایر نامهای ایرانی که املای آن از حروف فارسی به حروف عربی تب دیل شده،الف اول به ع تبدیل گردیده مانند ایلام که بصورت عیلام نوشته می شود. به این ترتیب عربستان) معرب شده (اربستان است . که از واژه ی ارب احتمالا به معانی مشروحه یزیر و ستان پسوند مکان ساخته شده.

ارب = شعرای قدیم عموما ارب را به معنی در ظلمات دوزخ یاد می کنند. در نظر شعرای یونان ارب ناحیتی است در زیر زمین که در آن گروهی از اموات مسکن دارند و آن مأوائی است موقتی برزخ و مردگان در آنجا کفاره گناهان خویش دهند، اغلب شعرا ارب را با دوزخ مشتبه کرده اند . دربرخی اساطیر یونان ارب به معانی خواب، مرگ، و اوهام نیز آمده است . در فرهنگ دهخدا آمده است : در عربی ارب دارای معانی، محتاج بودن به چیزی سخت شدن زمانه فاسد شدن معده بریده شدن دست را هم میدهد از منتهی الارب ارب) = تهیدست گشتن و محتاج بودن (از ناظم الاطباء.

واژه عرب مأخوذ از زبان پهلوی است به معنی = شتر سیاه تیره رنگ چهره سوخته سیاه که در زبان عرب تبدیل به اربک شده است . با توجه به معانی منتخب ارب در شرح فوق و با توجه به اینکه در روزگاران کهن نام هر سرزمین را با تطبیق شرائط اقلیمی آن انتخاب می کرده اند، انتخاب نام اربستان برای آن صحرای عظیم بی آب و علف و گرمای بی مانند آن نامی مناسب به نظر می رسد که همانطور که قبلاً اشاره شد این نام معرب شده و اکنون بصورت عربستان نوشته می شود.

آشنایی با عربستان
عربستان از آنجاییکه صحرایی سوزان و بی حاصل می باشد در طول تاریخ گذشته کمتر مورد توجه قدرتهای جهان بوده است . ولی با این حال در زمان هخامنشیان و ساسانیان بسیاری از این مناطق به عنوان ساتراپ های (ایالات) ایرانی محسوب میشدند. در نقش رستم ایران، آتشگاهی است كه آرامگاه داریوش بزرگ نیز درآنجاست که حکایت از مالکیت ایران بر عربستان دارد . به شرح زیر می باشد:

«اهورامزدا، خداوند بزرگی است كه آبها را ‏آفریده، او این زمین را آفریده، او انسان را آ‏فریده، نیكی و پاكی را برای ایشان آفریده است، و اهورامزدا بشر را آ‏فریده، شادی برای بشر آفرید، داریوش را شاه كرد، یگانه شاه از میان شاهان یگانه، سرور از میان سروران بسیار.
من ، داریوش، شاه بزرگ، شاه جهان، شاه سرزمینهای جهان از هرزمان، شاه این سرزمین فراخ و گسترده، پسر ویشتاسب هخامنشی، پارسی فرزند پارسی، با مهر اهورامزدا، اینها هستند ممالكی كه من خارج از پارس گرفته‌ام و برآنها حكم میرانم، مالیاتهای آن به من میرسد و تمامی فرمانهای مرا انجام میدهند و تمامی قوانین من مورد احترام است. آری این است سرزمینهایی كه من برآنها حكم میرانم: ماد، ایلام، پارت، هرات، بلخ، سغد، خوارزم، سیستان، رخج، ثقه‌گوش، قدو، گنداز هند، گیریان، آمیركی، گیمریان، بابل، آشور، عربستان، مصر ارمنستان، كابادوكیه، ساروس، یمن…»
چنانچه از نوشته‌های این كتیبه پیداست، در زمان هخامنشیان، عربستان و یمن و مصر… تحت سیطره ایران بوده است که در روزگار اشکانیان نیز برخی از این کشورها حفظ و برخی از حکومت ایران خارج میشوند ولی در زمان ساسانیان بسیاری دیگر به داخل امپراتوری ایران وارد میشوند مانند بخشی از مصر ٬ عربستان ٬ عمان ٬ یمن ٬ بحرین و...

عربستان سعودی در حقیقت سرزمینی است بصورت جزیره ای لم یزرع و شنزار شام و کویرهای سوزان و بزرگ،به روم و مصر و روم و فنیقیه بوده و دارای چند شهر کوچک و قدیمی دور از هم که در مسیر راه کاروان رو از ایالت است. نام قدیمی و تاریخی این ریگزار وسیع و سوزان تازیکستان بوده که در جنوب غربی ایران قرار دارد و قرنهای پیاپی درتاریخ گذشته جزو مستعمرات ایران بوده است.این کشور نخستین کشور چند قبیله ای است که با سواحل جنوبی خلیج فارس همجوار است . با اینکه حد فاصل ریاض صحرای بزرگ عربستان می باشد و در این کویر خشک اثری از آب و علف و موجودات زنده دیده نمی شد، ولی عوامل انگلیسی استعمار مرزهای شمالی این کشور را تا مرزهای جنوبی خلیج فارس ادامه داده اند که صدور نفت از شاهراه خلیج فارس به تنگه هرمز سهولت پیدا کند .

تاریخ دینی سرزمین عربستان كهن است و به روزگار ابراهیم خلیل ا… پیامبر نخستین دین توحیدی باز می گردد.این سرزمین،تاریخی به درازای تاریخ دیگر سرزمنیهای حوزه ی خلیج فارس دارد اما عربستان سعودی كشوری بسیار جدید است و سابقه ی تاریخی و تجربه ی دولت مستقل در آن اندك است(1932م).به نحوی كه این سابقه به هیچ وجه قابل مقایسه با ایران نمی باشد. شبه جزیره ی عربستان سرزمین اصلی اعراب بوده كه مردمی از دو نژاد سامی و حامی را دربر می گیرد.وضعیت جغرافیایی این كشور،آنرا در بین خلیج فارس و دریای سرخ محصور نموده كه از این بابت دارای مزیت ترانزیت خوبی است.عربستان سعودی با اینکه خود به نوعی زیر چتر قدرتهای استعماری قرار دارد ولی به عنوان برادر بزرگتر همه كشورهای کوچک حاشیه ی جنوبی خلیج فارس،نقش رهبری این كشورها را در شورای همكاری خلیج فارس برعهده دارد به نحوی كه در آرایش سیاسی كشورها در حوزه ی خلیج فارس سه مجموعه ی ژئوپلتیكی رقیب شناخته می شوند كه عبارتند: از ایران،عراق و مجموعه ی شورای همكاری خلیج فارس به سردمداری عربستان سعودی. الگوی ملت در عربستان سعودی براساس اكثریت قومی عرب (از دو نژاد سامی و حامی)،زبان عربی (سایر زبان ها گلیسی،اردو،هندی،فارسی)و اكثریت دینی مسلمان (سنی وهابی)و فرهنگ خاص آن شكل گرفته است(میر رضوی ، 1383 :206).

در عربستان سعودی تاکنون سرشماری دقیقی نشده است و شاید هم این کار ممکن نباشد.(1) تعداد سکنه این کشور را حدود ده میلیون نفر تخمین می‏زنند که غالباً در صحاری نجد و حجاز و احساء و بیابانهای کشورهای همسایه ییلاق و قشلاق می‏کنند. مساحت قلمرو سعودیان تقریباً یک میلیون و هفتصد و پنجاه کیلومتر مربع است که بیش از دو سوم آن را ریگزارهای نفود(2) و رَبْع الخالی(3) و صحراهای لم یزرع و کوهستانهای خشک غیر قابل سکونت فراگرفته است و رودخانه قابل ذکر و باران کافی و رطوبت و بطور کلی آب و هوای مساعد ندارد. بیش از نیمی از سکنه این کشور صحرانشین و دامدارند و زیر چادر به سر می‏برند و پیوسته در حال کوچکند. قسمتهایی از مرزهای خاکی سعودی هنوز مشخص نشده و به صحاری کشورهای همسایه می‏پیوندد.

این کشور از شمال به اردن و عراق و از مشرق به دریای سرخ و از جنوب به خلیج عدن و اقیانوس هند و کشورهای یمن و حضرموت و مسقط و عمان و از مشرق به خلیج فارس و دریای عمان و امارات و قطر و بحرین و شارجه (شارقه) و ابوظبی و عجمان و رأس الخیمه و فُجَیره و القوین و کویت و عراق منتهی می‏شود.

عربستان در طول تاریخ و تا دهه سوم قرن بیستم هرگز روی امن و آسایش ندیده و هیچ وقت همه قبایل و اراضی آن، زیر سلطه یک حکومت درنیامده بود. شیوخ عشایر عرب در صدر اسلام و در عهد خلفای اموی و عباسی و خواندگاران عثمانی فقط گاهی به اسم با سلطان و خلیفه بیعت می‏کردند، امّا در عمل به دلیل خوی بدوی بودن هرگز سر به هیچ قانون حتی قوانین اسلام فرو نمی‏آوردند. نخستین بار که تمامی قبایل عرب زیر سلطه یک حکومت درآمدند و امن و نظام در صحاری عربستان مستقر گشت و مناطق پراکنده شبیه جزیره به هم پیوست، در عهد دولت عبدالعزیز ابن سعود(4) در نیم قرن اخیر بود.
امروزه عربستان به استانهایی چون نجد، حجاز، احساء، تهامه، عَسیر و نجران...

تقسیم می‏شود که علی رغم اختلاف منطقه و اقلیم همه به وسیله حکمران سعودی اداره می‏شود. نجد قلب صحرا و موطن آل سعود و منشأ فرقه وهابی حنبلی است. در شمال نجد، منطقه جبل شَمَّر واقع است که در نیمه دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میدان تاخت و تاز آل رشید بوده است. در جنوب شرقی جبل شَمَّر، ناحیه قصیم و وادی ذوالرُمَّه و اراضی نجد واقع است. شهرهای عُنَیْزَه و دِرْعِیَّه و بُرَیْدَه، موطن آل سعود و منشأ فرقه وهابی در نجد است. شهرستان سُدَیْر و شهر مَجمَّعه در جنوب شرقی قصیم(5) می‏باشد. آبادیهای نجد عموماً در واحه‏ها و وادیها و شعاب جبال طُوَیْق بنا شده‏اند. ناحیه وَشْم در جنب وادی مَحْمِل و شهر ریاض پایتخت عربستان هر دو در ناحیه عارِض واقعند. حجاز را گاهی استان غربی عربستان می‏نامند و شهرهای مکه و مدینه و یَنْبُع و جدَّه و طایف از بلاد حجاز به شمار می‏روند. شهر نظامی جیزان ٬ جازان ٬ در ناحیه عسیر در تهامه و در ساحل دریای سرخ است.

اَبْها که هشت هزار پا از سط دریا ارتفاع دارد مرکز ناحیه عَسِیر خاص، می‏باشد و شهر تاریخی نجران در مرز یمن واقع است. اَحْساءِ و قطیف و ظَهْران(6) و خُبَر و دَمّام در ساحل خلیج فارس قرار دارند و اکثریت سکنه آنها شیعی مذهبند. نفت عربستان از این منطقه استخراج می‏شود و عمدتاً از بندر نفتی «رأس التَنوره» و از خلیج فارس صادر می‏گردد.شیعیان این کشور عمدتا با دولت عربستان مشکل دارند و دولت نیز از شورش ها و نفوذ شیعیان در آن بدنه کشور واهمه دارد . گسترش مذهب شیعیه میان مردم عربستان به معنی سرنگونی همه دولتهای وهابی سنی و دست نشانده عربی در منطقه می باشد از این روی دولت از هیچ اقدامی برای سرکوب شیعیان دریغ نمیکند.
شهرها و استانها و اراضی عربستان غالباً به نامهای باستانی یا به اسم عشایری که در آنها ساکنند خوانده می‏شود. این تقسیمات حدود مشخصی ندارند بخصوص که اهالی آنها مرتباً در حال کوچند و نسبت جمعیت این کشور با مساحت آن از پنج نفر در هر میل مربع کمتر است. در این کشور کشاورزی و صنعت عمده‏ای ٬ غیر از نفت ٬ وجود ندارد و فقط یک عُشر از مجموع اراضی آن قابل زراعت می‏باشد ولی به دلیل موقعیت انرژی این کشور در دهه های اخیر مورد توجه استعمار انگلستان و آمریکا قرار گرفته است و با توجه به اینکه عربستان امروزه به یکی از رهبران اصلی تروریزم بین المللی شناخته شده است ولی به دلیل منابع سرشار نفتی آن هرگز مورد بازخواست مجامع جهانی قرار نمیگیرد!

استعمار انگلیس در جزیرة‏العرب
پایه گذاری کشوری به نام عربستان نیز مانند بسیاری دیگر از کشورهای حوزه خلیج فارس ( بحرین – کویت – قطر – امارات و عراق ) استعمار انگلستان می باشد و از این روی با اینکه در ظاهر امروزی این کشورها استقلال یافته اند ولی در عمل زیر چتر دولت فخیمه انگلیس و سیاستهای اهریمنی این کشور قرار دارند. سالهای اول قرن بیستم، دوران اوج سیاست استعماری و فعالیّتهای اقتصادی و ژئوپلیتیک انگلستان در خاورمیانه و خلیج فارس بود. خطر پیشرفت سریع آلمان در منطقه که تا عراق و خلیج فارس پیش آمده بود و راه هند را به خطر می‏انداخت، دولت انگلیس را بر آن داشت تا از سویی داردانل و باب المَنْدَب و سایر تنگه‏ها و معابر و بنادر راه هند را در کنترل خود درآورد و از سوی دیگر قدرت خویش را در خلیج فارس و دریای عمان تثبیت و بی‏رقیب و دولتهای منطقه را فرمانبردار خویش سازد. در همین مسیر «لرد کرزن» نایب‏السلطنه انگلیس (در مستعمرات هند) به سال 1321/1903 به خلیج فارس آمد و شیخ کویت و سایر مشایخ کنار خلیج را تحت الحمایه دولت متبوع خود ساخت و راه‏دریایی خلیج فارس و دریای عمان را بر روی آلمان و سایر دول اروپایی بست.(7)

ادامه در دانلود...