آشنایی با طرح خاورمیانه سبز
تاریخ:۱۳۹۹/۰۸/۰۱
آشنایی با طرح خاورمیانه سبز عربستان
بهره‌برداری بی‌رویه از ذخایر طبیعی خاورمیانه، درگیری‌های منطقه‌ای، بی‌برنامگی کشورهای منطقه در حفظ زیست بوم، خشکسالی و خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی باعث شده است، خاورمیانه به کانون بحران زیست محیطی جهان تبدیل شود که نقش مهمی در گرمایش زمین نیز دارد. در این خصوص عربستان پیشتاز طرحی شده است که توسط شاهزاده محمد بن سلمان در ۲۷ مارس ۲۰۲۱ به نام خاورمیانه سبز یا “الشرق الأوسط الأخضر” اعلام گردیده است.
هدف کلان این طرح کمک به تلاش برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی از طریق افزایش پوشش گیاهی در داخل عربستان و در سراسر کشورهای خاورمیانه، کاهش انتشار کربن، مبارزه با آلودگی و تخریب زمین و حفظ حیات دریایی است. این طرح قرار است با همکاری کشورهای عربی خلیج فارس و خاورمیانه برای کاشت ۵۰ میلیارد درخت در خاورمیانه و کاهش بیش از ۱۰ درصد انتشار کربن از سهم جهانی اجرایی شود. از این مقدار ۱۰ میلیارد درخت در داخل پادشاهی عربستان طی یک دهه آینده کاشته خواهد شد.
این پروژه قرار است مساحتی معادل ۲۰۰ میلیون هکتار از زمین‌های تخریب شده منطقه را بازسازی کند. در این طرح مرکز منطقه‌ای هشدار سریع طوفان، ایجاد مرکز منطقه‌ای برای توسعه پایدار شیلات، ایجاد برنامه منطقه‌ای بارورسازی ابرها، تسویه‌سازی آب‌های فاضلاب، توسعه زیرساخت‌های لازم برای حفاظت از محیط زیست، راهکارهای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و ارتقای سطح هماهنگی منطقه‌ای در نظر گرفته شده است. قرار است با اجرای این طرح تا سال ۲۰۳۰ حدود ۵۰% از تولید برق عربستان سعودی از منابع تجدیدپذیر تامین شود و ۹۴% از زباله‌ها به محل اختصاصی دفن زباله منتقل شوند و درصد مهمی از آن نیز بازیافت گردد.
همچنین عربستان از ایجاد صندوقی برای سرمایه‌گذاری برای پیاده‌سازی فناوری‌های روزجهانی برای سوخت پاک کمک می‌کند. سرمایه‌گذاری در این طرح تقریباً ۳۹ میلیارد ریال است و عربستان در تأمین مالی تقریباً ۱۵٪ آنها مشارکت خواهد کرد. ریاض بعنوان پایتخت افتتاحیه "مجمع ابتکار سبز سعودی" و "اجلاس سران خاورمیانه سبز" انتخاب شده است. این کشور همچنین در حال برنامه‌ریزی برای تولید یک نیروگاه جدید سوخت هیدروژنی در شهر بزرگ نیوم و همچنین بزرگترین کارخانه تصفیه دی اکسید کربن جهان با ظرفیت ۵۰۰ هزار تن در سال است. نخستین اجلاس طرح خاورمیانه سبز اکتبر ۲۰۲۱ در ریاض برگزار شد اما جای خالی ایران بعنوان کشور بزرگ خاورمیانه خالی بود! آنچه مسلم است عربستان سعودی، به عنوان بزرگترین اقتصاد منطقه و کشوری که تحت تحریم نیست، مدتهاست که تلاش می کند از ظرفیت‌های خود برای نقش آفرینی در خاورمیانه در حوزه های مختلف اقتصاد، گردشگری، انرژی‌های تجدیدپذیر، محیط زیست، مقابله با گرسنگی و امنیت غذایی استفاده نماید.
با این حال این طرح جاه طلبانه نیاز به مشارکت و همکاری همه تامین کنندگان انرژی و درگیر کردن فعالانه گروه های غیردولتی و همه کشورهای منطقه منجمله ایران برای حل مسائل اجتماعی و زیست محیطی منشعب از آن دارد. با توجه به اختلافات دیرینه ایران و عربستان و همچنین چالشهای کلان زیست محیطی در ایران، این طرح میتواند در راستای همگرایی و منافع زیست محیطی کشورمان نیز باشد.