چیزی بنام حاکمیت عربی بر جزایر سه‌گانه وجود نداشته است
تاریخ:۱۳۹۰/۱۱/۰۲
مجید تفرشی:
چیزی بنام حاکمیت عربی بر جزایر سه‌گانه وجود نداشته است
تاریخ ایرانی: همایش «ایران و تاریخ تحولات معاصر خلیج فارس؛ نگاهی ویژه به حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی» به همت مجید تفرشی، پژوهشگر تاریخ معاصر در سالن اجتماعات شهر کتاب تهران برگزار شد.
به گزارش تاریخ ایرانی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این همایش دو روزه که به مناسبت چهلمین سالگرد اعاده حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه خلیج فارس برگزار شد، با بیان اینکه تاریخ خلیج فارس حتی قدیمی از تاریخ مکتوب آن است، گفت: «پیش از آنکه تاریخ خلیج فارس مکتوب شود، نامش موجود بود.»
اسحاق صلاحی با اشاره تلاش‌های امارات متحده عربی برای تکرار ادعاهای خود درباره جزایر سه‌گانه ایرانی گفت: «هرگاه منافع غرب دچار تلاطم می‌شود، ادعای مالکیت امارات بر جزایر سه‌گانه رسانه‌ای می‌شود و اصولا اماراتی‌ها بر اساس شرایطی که دیگران تعیین می‌کنند وارد میدان می‌شوند.» وی افزود: «با حرکت‌های سیاسی بسیار سخیف و ضعیف، هیچگاه نام خلیج فارس و حاکمیت ایران بر جزایر، در تاریخ سلب و محو نخواهد شد.»
وی در ادامه سخنان خود در این همایش بر کاربرد نام صحیح‌تر و ایرانی «بوموسی» بجای نام عربی «ابوموسی» تاکید کرد و اظهار داشت: «اسناد و مدارک، این مساله را بخوبی ثابت می‌کند.»
صلاحی همچنین از آمادگی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای همکاری جهت اثبات حقانیت ایران بر جزایر سه‌گانه از طریق در اختیار گذاشتن منابع سندی و کتابی خبر داد.
دکتر داوود هرمیداس باوند، استاد دانشگاه و کار‌شناس مسایل سیاست خارجی دیگر سخنران این همایش بود که سخنان خود را با اشاره به اسناد موجود در وزارت خارجه در طی قرن ۱۹ آغاز کرد که در تمامی آن‌ها جزایر خلیج فارس تحت حاکمیت والی فارس ذکر شده است. وی گفت: «در نقشه‌های غیررسمی، نیمه‌رسمی یا رسمی همچون نقشه‌ای که وزارت جنگ انگلیس تقدیم ناصرالدین شاه کرد بر حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه تاکید شده بود.»
وی افزود: «در بسیاری از منابع انگلیسی بر جزایر عربی، ایرانی و مورد اختلاف در خلیج فارس اشاره می‌شد که بحرین، تنب‌های بزرگ و کوچک و ابوموسی جز جزایر مورد اختلاف بود. در سال ۱۹۶۸ که با خروج قوای انگلیسی از منطقه مذاکرات ایران و انگلیس آغاز شد، همراه هیاتی از وزارت خارجه جهت بررسی اسناد به انگلیس رفتیم؛ آرام سفیر کبیر ایران در بریتانیا به ما گفت نیازی نیست درباره بحرین مطالعاتی انجام دهیم. من به ایشان گفتم بحرین جنبه تاریخی دارد. آرام گفت این تصمیم گرفته شده و نیاز به تحقیق ندارد. مشخص بود که قبل از این تاریخ تفاهماتی پدیدار شده بود. شاه هم در مصاحبه‌ای در دهلی‌نو گفت ما برای مساله بحرین درصدد اقدام نظامی نیستیم بلکه خواست مردم بحرین را ملحوظ می‌داریم. قرار شد معاون دبیرکل سازمان ملل پیگیر مساله باشد. در ۱۹۷۰ پرسش‌نامه‌ای بین نهادهای حکومتی در بحرین توزیع شد که پر کنند. هیچ رفراندومی بین مردم آنجا برگزار نشد. نتیجه پاسخ‌های پرسش‌نامه از نهادهای حکومتی این بود که مردم بحرین مایلند مستقل شوند. توافقی که شد بر سر گذشت ایران از بحرین بود.»
باوند با اشاره به جایگاه ویژه ایران در خلیج فارس گفت: «اکثرا اشاره می‌شود می‌گویند ایران در دوره‌ای ژاندارم خلیج فارس بوده است. نیمی از خلیج فارس جایگاه طبیعی و منطقی ایران است، نه اینکه این جایگاه را تفویض کرده باشند. باید با دید واقع‌بینانه با این مسائل برخورد کنیم.»
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود با مرور قطعنامه‌هایی که به اتفاق آرا در شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب درباره ادعای حاکمیت امارات بر جزایر ایرانی تصویب می‌شود و حتی مورد پشتیبانی دولت‌ها و جنبش‌هایی است که ایران از آن‌ها حمایت می‌کند، گفت: «ما هیچ وقت حاضر نیستیم مسائل مربوط به تمامیت ارضی خود را در جایی مورد بحث بگذاریم. اگر بخواهیم مشکل جزایر را حل کنیم باید دیپلماسی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خود را مورد بازنگری قرار دهیم. حل مشکل ما نه با امارات، بلکه با عواملی است که در منطقه نقش تعیین کننده دارند.»
مجید تفرشی نیز که مسوول برگزاری همایش «ایران و تاریخ تحولات معاصر خلیج فارس؛ نگاهی ویژه به حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی» است و سال‌هاست در آرشیو ملی بریتانیا درباره اسناد مربوط به مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه تحقیق می‌کند، گفت: «در سال ۲۰۰۷ با اجرای قانون دسترسی آزادانه به اسناد در بریتانیا پیگیر اسناد مربوط به جزایر خلیج فارس شدم و شکایتی اداری تنظیم کردم که طبق آن حدود ۴ هزار برگ از ۶ هزار برگ سند موجود درباره جزایر آزاد شد و ۴۰ روز دیگر قرار است تعداد دیگری از اسناد آزاد شوند.»
تفرشی اسناد موجود درباره جزایر سه‌گانه خلیج فارس در آرشیو ملی بریتانیا را مربوط به مذاکرات ایران با انگلیس پس از تصمیم قوای بریتانیایی برای خروج از منطقه ذکر کرد که با بررسی آن مشخص می‌شود پیش شرط ایران برای تاسیس دولت امارات، به رسمیت شناختن حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه بود که توافق و تحقق آن موفقیتی بزرگ برای ایران بود.
وی از عبدالحسین تیمورتاش و اردشیر زاهدی به عنوان دو نفر از رجال سیاسی ایران نام برد که در مساله خلیج فارس سماجت بیشتری از خود نشان داده‌اند و این خود نشان می‌دهد باید از کلی‌گویی و سیاه و سفیدنمایی درباره چهره‌های تاریخی پرهیز کرد.
تفرشی با مرور اسناد موجود و نیز سیر مذاکرات انجام شده تاکید کرد: «اسناد تاریخی نشان می‌دهد جزایر سه‌گانه خلیج فارس یا در تملک ایران بودند، یا تحت اشغال بریتانیا و یا بطور موقت تحت اشغال دزدان دریایی. چیزی بنام حاکمیت عربی بر جزایر سه‌گانه وجود نداشته است.»
حبیب‌الله ملکوتی‌فر، کار‌شناس مسایل سیاست خارجی از دیگر سخنرانان این همایش بود که درباره بازیگران خارجی در صحنه سیاسی امروز بحرین سخنرانی کرد. محمدعلی بهمنی قاجار، پژوهشگر تاریخی نیز سخنانش را به موضوع سیاست‌های ایران در خلیج فارس از دوره ناصرالدین شاه تا رضا شاه اختصاص داد. عباسپور، فرماندار سابق ابوموسی نیز در سخنانی به صدور شناسنامه اماراتی برای ساکنان جزایر ایرانی اشاره کرد و با تکیه بر اسناد و نقشه‌های تاریخی تاکید کرد خلیج عربی وجود داشته اما نام دیگر دریای سرخ بوده و ارتباطی با خلیج فارس ندارد.
دومین روز همایش «ایران و تاریخ تحولات معاصر خلیج فارس؛ نگاهی ویژه به حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی» روز جمعه در سالن اجتماعات شهر کتاب برگزار شد.