اصلاح اطلس مدرسه‌ای ترکیه

تاریخ:۱۳۹۴/۰۲/۰۸

موفقیت مهم مرکز مطالعات در تغییر نام جعلی خلیج بصره در ترکیه

 مهم ترین مرجع اطلاعات جغرافیایی در جهان، اطلس ها و حساس ترین آنها اطلس های جغرافیایی مدرسه ای هستند. با توجه به همین اصل مهم و رسالت مرکز مطالعات خلیج فارس به عنوان تنها مرکز تخصصی و بین المللی خلیج فارس شناسی کشور که وظیفه رصد اطلس ها و رسانه های مختلف جهان را جهت صیانت از نام تاریخی خلیج فارس بر عهده دارد، از سال 1389 برنامه ریزی مدون و تحقیقات گسترده ای را صورت داده است تا ضمن بررسی وضعیت بکارگیری نام خلیج فارس در کشورهای مختلف جهان، در صورت مشاهده هرگونه نامی غیر از نام خلیج فارس با روشی کاملا علمی و با ادبیاتی دیپلماتیک با آنها برخورد و نسبت به اصلاح آن اقدام نماید.

در همین راستا دکتر سید عباس مجتهدی (مشاور ارشد مدیرعامل مرکز مطالعات خلیج فارس) وضعیت اطلس های جغرافیایی کشور ترکیه را به دلیل اهمیت راهبردی و ژئوپولیتیکی این کشور در منطقه به دقت بررسی، مطالعه و در نتیجه مشخص گردید متاسفانه اکثر اطلس های جغرافیایی و مدرسه ای این کشور در سکوت رسانه ای و دیپلماتیک کشورمان از نام جعلی خلیج بصره (Körfezi Basra) استفاده می کنند و تنها درصد کمی نام صحیح خلیج فارس (که ترک ها Iran Körfezi میگویند) را ذکر میکنند. با نگاهی به تاریخ منطقه مشخص میگردد استفاده از نام جعلی خلیج بصره به زمان صفویان و جنگ های امپراتوری ایران و عثمانی بازمی گردد. در زمان رقابت امپراتوری های عثمانی و صفوی، از نظر جغرافیای سیاسی، خلیج فارس همواره در داخل قلمرو ایران بوده است، پس از درگذشت كریمخان، ترک های عثمانی موفق شدند به میان رود (بین النهرین) دست پیدا كنند و برای نخستین بار از راه بصره به خلیج فارس راه پیدا كردند ولی از آنجا كه رقابت های سیاسی و استراتژیك میان عثمانی و ایران ادامه یافت این رقابت در این آبراه به شكلی كاملاً ژئوپولتیك درآمد و عثمانیان برای مدتی توانستند كویت، قطر و بحرین را به زیر نفوذ خود درآورند. براساس همین گسترش نفوذ، ترک ها نام «خلیج بصره» را برای نشان دادن خصومت و رقابت غیر اخلاقی با ایرانیان اختراع كردند و از بکار گیری نام چندین هزار ساله خلیج فارس سر باز زدند. بدیهی است پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی این رقابت پایان گرفت و خود به خود بهانه هایی كه سبب تغییر دادن نام های جغرافیایی بود هم از میان رفتند. در نتیجه مطرح ساختن آن نام های ساختگی از سوی تركیه در حال حاضر ناشی از یک رویکرد غیرعلمی، غیراخلاقی و ضد ایرانی است. افزون بر این، موجودیت تركیه كنونی بر این اساس پایه ریزی شده كه قرار است كشوری با یك هویت تازه و متفاوت با عثمانی در صحنه جهانی حضور داشته باشد ولی ظاهراً دولتمردان این كشور گهگاه این اصل را فراموش می كنند.

 لذا با توجه به رویکرد رصد و اصلاح نامهای جعلی در جهان و به ویژه در کشور ترکیه؛ به درخواست مدیرعامل مرکز مطالعات خلیج فارس، آقای مهندس روزبه پارساپور مکاتبه با اطلس آموزشی مدرسه ای ترکیه در آنکارا که فقط از نام خلیج بصره استفاده میکرد از سال 1392 آغاز شد و بسته های پستی متعددی شامل: تصویر نقشه های تاریخی خلیج فارس، مدارک مربوط به نظر گروه متخصصان جغرافیایی سازمان ملل متحدد UNGEGN به عنوان عالی ترین مرجع حقوقی جهان و همچنین تصاویر اطلس جغرافیایی پرفسور صبری دوران  Sabri Duran که در آن از نام صحیح ایران کورفزی استفاده شده است به آدرس پستی سازمان اطلس های مدرسه ای ترکیه در آنکارا ارسال شد که با جواب متقابل و استقبال این مرکز مواجه گردید. لکن در سفر خرداد ماه 1393 دکتر سید عباس مجتهدی به ترکیه و خریداری چندین اطلس ترکیه ای مشخص گردید، سازمان مذکور در ورژن جدید اطلس های مدرسه ای خود در صفحه اصلی از نام صحیح خلیج فارس (Iran Körfezi) و در پرانتز(Körfezi Basra) استفاده کرده است، در حالی که در تمامی نسخه های قدیمی تر فقط از عنوان مجعول خلیج بصره استفاده می کرد، لذا این گام مثبت با تلاش های کارشناسان مرکز مطالعات در جهت منافع ملی مردم ایران برداشته شد و شکی نیست که اصلاحات در اطلس های جغرافیایی به شکلی آرام در حال رخ دادن است. اما متاسفانه هنوز در بسیاری از سایت های خبری و دولتی همچون انجمن تاریخ تركیه (ttk)، تارنمای دفتر نخست وزیری، بخش تركی صدای آمریكا، نشریه زمان، وزارت فرهنگ و گردشگری تركیه، روزنامه حریت، بخش تركی تارنمای نشنال جئوگرافیك، بخش تركی شبكه سی ان ان، بی بی سی نیز همچنان عبارت مجعول «بصره كورفوزی» استفاده می شود و اصلاح آنها نیازمند امکانات بیشتر و در اختیار داشتتن ابزارهای لازم است تا کارشناسان جغرافیا سیاسی مرکز مطالعات خلیج فارس بتوانند ضمن مذاکرات علمی با تک تک آنها، دیدگاه اشتباه تاریخی خلیج بصره را در اذهان عمومی ترکیه تغییر دهند.

 انعکاس این خبر در خبرگزاری های ایران:

http://tebna.ir/fa/news/view/155012

http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13930622000422